سال ۲۰۱۳ و عرضه کنسولهای پلی استیشن 4 و ایکس باکس وان را به یاد دارید؟ وقتی هیجان و هیاهوی عناوین لانچ این دو کنسول کمکم رنگ باخت و منتظر موج دوم عرضه بازیهای جدید بودیم، گیمرها مجبور شدند کابلهای HDMI را دوباره به کنسولهای قبلی خود متصل کنند و برخی عناوین محبوبشان از نسل قبل را بازی کنند. و با وجود پرداخت ۴۰۰-۵۰۰ دلار برای یک کنسول جدید، مجبور شدند برای بازی کردن دوباره به کنسولهای قبلی خود متوسل شوند و به کیفیت 720p رضایت دهند. حتی شما نمیتوانستید بازی The Last of Us را تا ۹ ماه بعد از عرضه کنسول در پلی استیشن 4 بازی کنید. خوشبختانه، جهش نسلی به سوی Xbox Series X و پلی استیشن 5 قرار است راحتترین کار ممکن در تاریخ کنسولها باشد: با کمک قابلیت پشتیبانی از بازیهای نسل قبلی در هر دو کنسول جدید، میتوانیم انتظار داشته باشیم که همه بازیها و فایلهای ذخیرهمان که در کنسولهای قدیمی اجرا میشدند، بیدرنگ آماده دانلود و منتقل شدن به کنسول جدید باشند، و حتی بهتر از قبل اجرا شوند.
همچون فروریختن اخیر دیوار بازی چندنفره میان-پلتفرمی، هدایت جریان پشتیبانی کنسولهای جدید از بازیهای قدیمی را هم میتوان به نام مایکروسافت نوشت که در پنج سال گذشته صدها بازی ایکس باکس 360 را به واسطه این قابلیت به کنسول جدید خود یعنی ایکس باکس وان آورد. مایکروسافت همچنین اولین شرکتی بود که اعلام کرد مشتاق است قابلیت اجرای همه بازیهای قبلی را به کنسول جدید خود بیافزاید. اینکه سونی خودش چنین تصمیمی گرفته بود یا نه را شاید هرگز متوجه نشویم، اما میدانیم که اگر مایکروسافت در آن زمان برای از بین بردن اختلاف نسلی تلاش نکرده بود، سونی احتمالا هرگز به این مسیر کشانده نمیشد. سونی هنوز هم درباره قابلیت پشتیبانی پلی استیشن 5 از بازیهای فراوان و پرهزینه پلی استیشن 4 شفاف صحبت نکرده، اما میدانیم که این قابلیت تایید شده است.
با این حال ایکس باکس هنوز هم نسبت به پلی استیشن در این زمینه برتریهایی دارد، چرا که کنسول پلی استیشن 5 احتمالا قادر به اجرای بازیهای پلی استیشن 3 نیست (مگر از روش استریم کردن از طریق سرویس PlayStation Now) در حالی که کنسول Xbox Series X با بهرهگیری از کاری که برای اجرای بازیهای ایکس باکس 360 در ایکس باکس وان انجام شده بود، میتواند بازیهای دو نسل قبلتر را هم اجرا کند. اما در نهایت آنچه بیشتر اهمیت دارد، لیست عناوین ایکس باکس وان و پلی استیشن 4 است که در آن تعداد بازیهای بازسازی شده و پورتهای بازیهای نسل قبلی کم هم نیست. اینکه قابلیت اجرای بازیهای نسل قبلی به عنوان یک استاندارد برای هر دو سازنده کنسول در این نسل به رسمیت شناخته شده است، برای گیمرها بسیار سودمند است. نکته مهمتر این است که میتوان کنسولهای قدیمی را فروخت، قرض داد یا به دیگران واگذار کرد و نگران از دست دادن هیچ چیزی نبود.
این اولین باری نیست که ما میبینیم کنسولهای جدید میتوانند بازیهای کنسول قبلی را اجرا کنند. پلی استیشن 2 تقریبا میتوانست همهی دیسکها اوریجینال پلی استیشن را اجرا کند. اولین مدل از پلی استیشن 3 هم یک پلی استیشن 2 کوچک در دل خود داشت که بتواند بازیهای آن را به اجرا در بیاورد. اما این اولین بار است که میبینیم این اتفاق برای هر دو کنسول سونی و مایکروسافت میافتد و دلیل اصلی آن چیزی نیست جز استفاده هر دو کنسول از معماری چیپهای X86 که در نسل قبلی هم استفاده شده بود. این اتفاق باعث میشود که نرمافزار بتواند بدون نیاز به تغییر بزرگی در کدها در سختافزار کاملا جدید که یک سیستم عامل کاملا متفاوت دارد به اجرا در بیاید. در حالی که پلی استیشن 3 از یک پردازندهی Cell استفاده میکرد که باعث میشد پورت کردن بازیهای آن برای کنسول پلی استیشن 4 با پردازنده X86 کاری سخت و زمانبر باشد. همچنین پردازنده Cell نیز به قدری با پردازنده Emotion Engine پلی استیشن 2 متفاوت بود که باعث شد مدلهای بعدی پلی استیشن 3 قادر به اجرای بازیهای پلی استیشن 2 نباشند، چرا که آنها سختافزارش را در خود جای نداده بودند.
این بار همچنین اولین مرتبهای است که اجرای بازیهای قدیمی در کنسولهای جدید واقعا اهمیت پیدا میکند، چرا که بازیهای قدیمی به احتمال زیاد در سیستمهای جدید با کیفیت بهتری نسبت به سختافزاری که برای آن طراحی شده بودند اجرا خواهند شد. ما یک چشمه از این اتفاق را با عرضه کنسولهای میان نسلی پلی استیشن 4 پرو و Xbox One X دیدیم. در حالی که ویژگیهایی مثل وضوح تصویر 4K و نرخ ۶۰ فریم بر ثانیه را سازندگان باید با ایجاد تغییرات و عرضه افزونههایی برای بازی فراهم کنند. پلی استیشن 4 پرو از قابلیتی با نام Boost Mode برخوردار است که باعث بهبود نرخ فریم بازیهایی میشود که اختصاصا برای اجرا در این کنسول قدرتمند بهینهسازی نشدهاند. سونی مجبور شده بود این قابلیت را در پلی استیشن 4 پرو بگنجاند تا بازیکنندگان بتوانند در صورت بروز مشکل آن را خاموش کنند، چرا که برخی بازیها به خاطر بهرهگیری از برخی امکانات مثل زمانبندی و فیزیک، برای اجرا در یک سختافزار بسیار خاص و کاملا مشخص شده ساخته شده بودند. احتمالا دلیل ثبت پتنتهای تکنولوژی کمقدرت سازی پلی استیشن 5 در حد پلی استیشن 4 و پلی استیشن 4 پرو توسط سونی همین بوده است. کنسول پلی استیشن 5 میتواند در مواجهه با برخی بازیها خود را تا حد کنسولهای نسل قبلی سونی (بسته به بازی) کمقدرت کند تا سختافزار آن کاملا شبیه به این کنسولها شناخته شده و بازیها به اصطلاح فریب بخورند و فکر کنند که مشغول اجرا در آن سختافزار هستند. از سوی دیگر، زمان بارگذاری بازیها بسیار کمتر از گذشته خواهد بود چرا که کنسولهای نسل بعدی به جای استفاده از دیسک سخت از درایوهای SSD استفاده میکنند و سرعت RAM آنها به میزان چشمگیری افزایش یافته است.
مایکروسافت و سونی در مسیر رسیدن به نسل بعدی کنسولهای خود تنها در یک جا با هم تفاوت بزرگی دارند: در حالی که کنسول پلی استیشن 5 شما قادر است بازیهای قدیمی را اجرا کند، کنسول پلی استیشن 4 الزاما نمیتواند بازیهای جدید را اجرا کند. سونی برای عرضه بازیهای انحصاری پلی استیشن 5 عجلهی زیادی دارد و میخواهد سختافزار جدیدش را خیلی سریع به فروش برساند. در عوض، اولین موج از بازیهای مایکروسافت برای کنسول Series X ایکس باکس، قرار است برای هر دو کنسول نسل فعلی و نسل بعدی این شرکت و همچنین رایانههای شخصی قابل اجرا باشند. اگرچه طبیعتا این بازیها در کنسول Xbox Series X بهتر و روانتر اجرا خواهند شد. مت بوتی از افراد ارشد ایکس باکس، در گفتگویی اینطور به بیان این موضوع پرداخته است: «وقتی که بازیهای ما در سال آینده، دو سال آینده، اصلا همه بازیهایمان، یک جورهایی شبیه به پیسی، در همه کنسولهای این خانواده قابل اجرا خواهند بود.» بنابراین احتمالا شاهد کاهش پشتیبانی مایکروسافت از کنسولهای قبلی خود یعنی ایکس باکس وان و ایکس باکس وان اِس به مرور زمان خواهیم بود، بسیار مشابه کاری که اپل با گوشیهای آیفون قدیمی خود میکند. به نظر میرسد مایکروسافت علاقه دارد به گیمرها اجازه دهد با شتاب مورد نظر خودشان سختافزارشان را به نسل جدید و گرانتر ارتقا دهند. دو فلسفه کاملا متفاوت را شاهد هستیم و دیدن رقابت آنها در سال ۲۰۲۰ و پس از آن، از جذابیت ویژهای برخوردار است. باید ببینیم کدامیک بهتر عمل میکند.