ایستر اگ چیست؟

امروزه ایستر اگ‌ها (Easter Egg) نقش مهمی در رسانه‌ها دارند. برای کسانی که می‌خواهند دنیای فیلم یا بازی‌شان گسترده و پویا باشد، قرار دادن ایستر اگ‌ها کاری تقریبا ضروری شده است. حتی یکی از لذت‌هایی که طرفداران از دیدن چند‌باره فیلم‌های مورد علاقه‌شان یا تجربه کردن دوباره بازی‌های ویدیویی می‌برند، پیدا کردن ایستر اگ‌هایی است که در تجربه اول متوجه‌شان نشده بودند. ولی برای این که بدانیم ایستر اگ دقیقا چیست و از کجا آمده‌است، بهتر است به ریشه موضوع وارد شویم.

ایستر اگ (Easter Egg) در معنی لغوی به معنی تخم مرغ عید پاک است. یکی از رسومی که در کشور‌های مسیحی برای عید پاک (Easter) انجام می‌شود، بازی‌ای به نام Easter Egg Hunt یا پیدا کردن تخم‌مرغ‌های عید پاک است. در این بازی، تعداد زیادی تخم‌مرغ تزئین شده و رنگی (در قدیم تخم‌مرغ آب‌پز و در دوران جدید‌تر تخم‌مرغ‌های شکلاتی) در فضای بزرگی پنهان می‌شود تا کودکان در یک زمان محدود به دنبال آن‌ها بگردند و به افرادی‌ که تخم‌مرغ‌های بیشتری پیدا کنند یا تخم‌مرغ‌های زیادی از یک رنگ داشته باشند و... جایزه‌ی اضافه‌ای هم تعلق می‌گیرد. در واقع واژه Easter Egg یا Egg Hunt برای غربی‌ها، یادآور پیدا کردن اشیاء پنهان‌شده‌ای است که خودشان به تنهایی هم حکم یک جایزه را دارند. در دوران جدید هم وقتی صحبت از ایستر اگ‌های رسانه‌ها می‌شود، منظور شوخی‌ها یا نکات جالبی است که سازندگان، آن را از قصد در محصولشان پنهان کرده‌اند تا مخاطبان آن‌‌ها را پیدا کنند.

ولی این عبارت چه ربطی به رسانه‌ها و بازی‌های ویدیویی دارد و از چه زمانی به این منظور استفاده شد؟ احتمالا پیدا کردن اولین موردی که یک نفر تولید کننده محتوا چیزی را در کارش پنهان کرده باشد، کار دشواری است. نویسندگان قرن‌هاست که این کار را می‌کنند و در تاریخ معاصر هم پنهان کردن پیام‌های مخفی در آهنگ‌ها (که برای شنیدنشان باید کار‌های عجیبی مثل پخش معکوس یا تند یا کند انجام دهیم) کار نسبتا معمولی بوده است. حتی در بازی‌های ویدیویی متن‌محور قدیمی‌ هم کلماتی مخفی وجود داشت که تایپ کردن آ‌ن‌ها منجر به نتایج جالبی می‌شد. ولی اولین باری که کلمه ایستر اگ برای این کار استفاده شد، به سال ۱۹۷۹ و بازی Adventure برمی‌گردد که برای کنسول Atari 2600 عرضه شده بود. اگر با کتاب یا فیلم Ready Player One آشنا باشید& احتمالا کمی از داستان پیش‌ رو را هم می‌دانید. ماجرا از این قرار است که در آن دوران، شرکت‌های بازی‌سازی بزرگ، نام برنامه‌نویس‌هایی را که روی بازی‌هایشان کار کرده بودند، فاش نمی‌کردند، زیرا می‌ترسیدند که شرکت‌های رقیب، نیروی کار ارزشمند و ماهرشان را با دستمزد‌های بالاتر از آن‌ها بربایند. شرکت آتاری‌ هم از این قائده مستثنی نبود و قرار نبود نام وارن رابینت (Warren Robinett)، سازنده بازی Adventure، در جایی از این محصول ثبت شود. ولی آقای رابینت با این دیدگاه موافق نبود و دوست نداشت زحمتی که برای این بازی کشیده ناشناس بماند. به همین دلیل او مخفیانه پیام «تولید شده توسط وارن رابینت» (Created by Warren Robinett) را در بازی قرار داد. برای دیدن این پیام، بازیکن باید کاراکتر خود را روی یک پیکسل خاص از یکی از دیوار‌های بازی که بعدا «نقطه خاکستری» یا The Gray Dot نام گرفت، می‌برد تا آن نقطه را بردارد و با خود حمل کند و این نقطه معروف را به همراه چند آیتم دیگر به بخش دیگری از نقشه می‌برد تا یک اتاق مخفی باز شود و بازیکن این پیام را ببیند. رابینت مدتی بعد از انتشار بازی، از آتاری جدا شد و کمی بعد هم بازیکنان این اتاق مخفی را کشف کردند و خبر به آتاری رسید. ابتدا آتاری قصد داشت این پیام را حذف کند و بازی را دوباره منتشر کند، ولی هزینه‌های بالایی که چنین تصمیمی در پی داشت آن‌ها را منصرف کرد و نهایتا یکی از مدیران به نام استیو رایت (Steve Wright) تصمیم گرفت نه تنها این پیام در بازی بماند، بلکه سازندگان را تشویق کنند تا چنین کارهایی را در عناوین آینده شرکت هم انجام دهند و گفت که چنین چیز‌هایی مانند ایستر اگ هایی هستند که بازیکنان می‌توانند آن‌ها را پیدا کنند.

اتاق مخفی معروف بازی Adventure

از آن زمان به بعد ایستر اگ‌ها همه‌گیرتر شدند. خیلی اوقات این ایستر اگ‌ها صرفا تزئینی هستند و اشاره به چیزی می‌کنند که دنیای محتوا را برای مصرف کننده پویا‌تر کند. گاهی هم این ایستر اگ‌ها تاثیراتی در گیم‌پلی دارند (مثلا تغییر مدل اسلحه بازیکن، یا وجود مراحل مخفی). حتی گاهی سازندگان از ایستر اگ‌ها برای رساندن پیام‌های مخفی به مخاطبان استفاده می‌کنند، مثلا برای این که مخالفتشان با مدیریت را بیان کنند؛ مثل اتفاقی که در بازی Metal Gear Survive شاهد بودیم.

ایستر اگی در بازی Metal Gear Survive که از استودیو Kojima Productions تقدیر می‌کند و دشنامی‌ هم نثار مدیران ارشد Konami می‌کند!

ایستر اگ‌ها در دنیای سینما و تلوزیون هم جایگاه ویژه‌ای دارند. اشاره به کاراکتر‌های غایب در فیلم‌های ابرقهرمانی بسیار متداول است. گاهی یک کاراکتر خاص در اپیزود‌های مختلف یک سریال یا مجموعه فیلم پنهان شده است و بینندگان می‌توانند او را در پس زمینه پیدا کنند (مثل استن لی فقید). در حال حاضر وجود ایستر اگ‌ها در فیلم‌های ابرقهرمانی به قدری مهم شده است که استودیو‌ها تلاش می‌کنند حتی در تریلر فیلمشان هم تعدادی ایستر اگ باشد و هواداران بعد از انتشار هر تریلر لیست بلند و بالایی از نکات مخفی و جالب آن پیدا می‌کنند! استودیو پیکسار هم یک ایستر اگ خاص در اکثر انیمیشن‌هایش دارد: یک تویوتا هایلوکس زرد که ماشین پیک رستوران Pizza Planet است.

ماشین حمل پیتزای معروف استودیو پیکسار

یکی از کارهایی که صنعت سینما انجام داده است تا کمی جنبه تعاملی به ایستر اگ‌هایشان بدهند، قرار دادن صحنه‌های حذف شده یا امکانات مخفی در عرضه خانگی فیلم‌ها روی DVD است که برای دیدنشان باید مثلا در زمان خاصی از فیلم دکمه خاصی را روی کنترل دستگاه پخش فشار داد. یکی از جالب‌ترین این موارد، برای فیلم Memento بود که قابلیت دیدن فیلم به ترتیب وقایع زمانی آن روی DVD هایی که در بریتانیا عرضه شده بودند به صورت مخفی وجود داشت.

حضور ایستر اگ‌ها در رسانه‌ها به دنیای فیلم و بازی‌های ویدیویی و کتاب و کامیک بوک و موسیقی و... محدود نیست و حتی در نرم افزار‌ها هم وجود دارد. احتمالا می‌دانید که در گوشی‌ها و تبلت‌های اندرویدی، اگر به بخش اطلاعات دستگاه بروید و چند بار انگشتتان را روی بخش ورژن اندروید بزنید، انیمیشن یا مینی‌گیم کوتاهی با تم مربوط به آن نسخه از اندروید اجرا می‌شود. در آفیس ۹۷ مایکروسافت هم یک بازی پینبال و یک شبیه‌ساز پرواز مخفی شده بود. حتی اگر همین حالا دوست دارید یک ایستر اگ آنلاین و جذاب ببینید می‌توانید سری به صفحه اصلی گوگل بزنید و یکی از عبارت‌های Zerg Rush یا Askew یا Do a Barrel Roll را در نوار جست‌و‌جو تایپ کنید. دستیار‌های شخصی هم از قافله عقب نیستند، الکسا می‌تواند شبیه Yoda حرف بزند، سیری از ارتباطش با هوش مصنوعی فیلم Her صحبت می‌کند و کورتانا هم به مستر چیف و دنیای Halo آشنایی کامل دارد!

در کل، ایستر اگ های دنیای رسانه ما را احاطه کرده‌اند و هرکجا که کمی بیشتر از حد معمول سرک بکشیم، چیزی برای پیدا شدن وجود دارد. هواداران دوست دارند که دنبال نکات مخفی بگردند و با پیدا کردنشان لذتی دوچندان ببرند، و سازندگان هم بدشان نمی‌آید که تعامل کاربران با محصولاتشان بالاتر برود و صحبت‌های پیرامونشان بیشتر شود. آیا ایستر اگی وجود داشته که شما به تنهایی آن را پیدا کرده باشید و برایتان جالب بوده باشد؟ ایستر اگ خاصی وجود دارد که لذت تجربه محصولی را برایتان دوچندان کرده باشد؟ تجربه‌هایتان را در بخش نظرات با ما در میان بگذارید!