مقایسه عملکرد فنی ایکس باکس سری اس و استیم دک

استیم دک کمپانی Valve به لطف APU قدرتمند AMD Van Gogh می‌تواند بازی‌های نسل هشتمی را با وضوح تصویر پایین‌تر از کنسول‌‌ها، به راحتی اجرا کند. پشتیبانی از رهگیری پرتو و حافظه SSD پرسرعت این کامپیوتر دستی هم دیگر ویژگی‌های مهمی هستند که استیم دک را برای اجرای عناوین نسل نهمی آماده کرده‌اند.

با توجه به نیاز بازی‌های روز به سخت افزار بسیار قدرتمند‌تر و کنار رفتن تدریجی کنسول‌های نسل هشتمی، به‌نظر می‌رسد که ایکس باکس سری اس با توانایی اجرای بازی‌های نسل نهمی و‌ قیمت بسیار پایین‌تر نسبت به ایکس باکس سری ایکس و پلی استیشن 5، به انتخاب اول بسیاری از بازیکنان در این نسل تبدیل خواهد شد. سوال اصلی این است که آیا استیم دک می‌تواند تجربه‌ای را که ایکس باکس سری اس ارائه می‌کند، در دستان بازیکنان قرار دهد؟

این دو دستگاه از لحاظ خروجی که از سخت افزار خود می‌گیرند، تفاوت چندان بزرگی باهم ندارند. هر دو آن‌ها از یک تکنولوژی مشابه AMD استفاده می‌کنند. پردازنده مرکزی Zen 2 و پردازنده گرافیکی RDNA 2. اگرچه استیم دک به شکل قابل ملاحظه‌ای ضعیف‌تر از سری اس است، اما وضوح تصویر بسیار پایین‌تری را هم هدف قرار می‌دهد. هدف ایکس باکس سری اس اجرای بازی‌ها با وضوح تصویر 1080p تا 1440p است، اما استیم دک وضوح تصویر 1280x800 یا 720p (با سیاه شدن نوار بالا و پایین تصویر) را ارائه می‌کند.

به همین دلیل، با وجود این‌که سخت افزار استیم دک حتی نمی‌تواند نیمی از قدرت پردازش گرافیکی و پهنای باند RAM ایکس باکس سری اس را ارائه کند، در اجرای بازی‌های سنگین نسل نهمی با مشکل چندان بزرگی مواجه نمی‌شود. صفحه نمایش هفت اینچی استیم دک در واقع وضوح تصویر 720p را ارائه می‌کند و در مقایسه با مانیتورهای بزرگ 4K یک مزیت فوق العاده برای اجرای بازی‌های نسل نهمی محسوب می‌شود. به‌ همین دلیل است که استیم دک به‌ راحتی با توان خروجی ایکس باکس سری اس رقابت می‌کند و می‌تواند ضعف سخت افزاری خود را به کمک وضوح و اندازه تصویر پایین‌تر، جبران کند.

حداکثر توان پردازنده مرکزی استیم دک 15 وات و کل توان این دستگاه حدود 26 وات است. با وجود این‌که نمی‌شود توان پردازنده مرکزی ایکس باکس سری اس را اندازه‌گیری کرد، اما توان این دستگاه به‌صورت تخمینی حدود 82 وات برآورده می‌‌شود. علاوه بر این، استیم دک یک برتری دیگر هم نسبت به ایکس باکس سری اس دارد.

آیا خرید ایکس باکس سری اس در سال ۲۰۲۲ به‌صرفه است؟ 

عملکرد فنی‌ بازی‌ها روی استیم دک 

به دلیل تعداد بسیار زیاد بازی‌های مشترک بین ایکس باکس سری اس و استیم دک، نمی‌توان عملکرد هر بازی روی این دو دستگاه را با هم مقایسه کرد. اما با مقایسه برخی از عناوین مهمی که نیاز به قدرت سخت‌ افزاری بالایی دارند، می‌توان درک بهتری از شرایط حال حاضر و آینده استیم دک و ایکس باکس سری اس به‌دست آورد. به‌خاطر این‌که وضوح تصویر بازی‌ها روی ایکس باکس سری اس معمولا بین 1080p و 1440p است، بازی‌های استیم دک هم با حداکثر وضوح تصویر ممکن این دستگاه اجرا شده‌اند تا مقایسه منصفانه‌تری بین آن‌ها انجام شود.

بازی Cyberpunk 2077

در ابتدای کار بهتر است به‌سراغ یکی از عجیب و غریب‌ترین بازی‌های سال‌های اخیر یعنی بازی Cyberpunk 2077 برویم. این بازی به‌خاطر فشار زیادی که به CPU و حافظه داخلی دستگاه می‌آورد، روی کنسول‌های نسل هشتمی با مشکلات بسیار زیادی مواجه شد، اما بخش زیادی از این مشکلات روی کنسول‌های نسل نهمی مشاهده نشدند. ایکس باکس سری اس بدون مشکل خاصی این بازی را روی تنظیماتی نزدیک به تنظیمات High کامپیوتر اجرا می‌کند، اما برای اجرای این بازی روی استیم دک دو راه متفاوت وجود دارد. راه اول این است که تنظیمات گرافیکی را تا حد ممکن به تنظیمات گرافیکی سری اس نزدیک کنیم. خوشبختانه بازی Cyberpunk 2077 از تنظیمات گرافیکی سفارشی برای اجرا روی استیم دک استفاده می‌کند. این تنظیمات ترکیبی از تنظیمات High و Medium هستند و تا حد زیادی به تنظیمات گرافیکی ایکس باکس سری اس (یا همان High کامپیوتر) شباهت دارند. بالا بردن Ambient Occlusion، تنها تغییر مورد نیاز برای نزدیک شدن تنظیمات گرافیکی استیم دک به سری اس است. البته استفاده از تنظیمات گرافیکی مذکور باعث کاهش وضوح تصویر بازی تا 854x480 می‌شود و تکنولوژی بزرگنمایی تصویر FSR 1.0 به کمک استیم دک می‌آید تا بازی Cyberpunk 2077 با نرخ 30 فریم بر ثانیه اجرا شود. در این حالت، اجسام در دور دست حتی روی صفحه نمایش کوچک استیم دک هم چندان واضح نیستند. عملکرد FSR در صاف کردن لبه‌ها عملکرد قابل قبولی دارد، اما جزئیات بافت‌ها اصلا قابل دفاع نیست. 

در راه دوم، باید تغییرات بسیار بیشتری روی تنظیمات گرافیکی پیش‌فرض بازی Cyberpunk 2077 انجام دهیم تا کیفیت تصاویر را بالاتر ببریم. پایین آوردن تعدادی از تنظیمات گرافیکی مانند کیفیت بافت‌ها، سایه‌ها و چند گزینه دیگر، به ما اجازه می‌دهد که وضوح تصویر را تا 720p افزایش دهیم. در این حالت، تصویر بازی Cyberpunk 2077 بسیار شفاف‌تر است و سایه‌ها هم با کیفیت بسیار بهتری قابل مشاهده هستند.

در هر دو حالت، بازی Cyberpunk 2077 با نرخ 30 فریم بر ثانیه ثابت روی استیم دک اجرا می‌شود و حتی شلوغ‌ترین صحنه‌ها هم تاثیری روی نرخ فریم بازی نمی‌گذارند. با توجه به وضعیت این بازی روی دیگر پلتفرم‌ها، این یک عملکرد بسیار تحسین برانگیز برای کنسول دستی Valve محسوب می‌شود. تجربه این عنوان با وضوح تصویر 720p و نرخ 30 فریم برثانیه ثابت روی یک کنسول دستی، تجربه بسیار لذت بخشی است که کمتر کسی فکر می‌کرد به این زودی‌ها به واقعیت تبدیل شود.

بازی Control

این بازی روی سری اس با تنظیمات گرافیکی نزدیک به تنظیمات Low کامپیوتر و وضوح تصویر واقعی 900p (بزرگنمایی شده تا 1080p)، با نرخ 60 فریم بر ثانیه اجرا می‌شود. با تغییر برخی از تنظیمات گرافیکی، استیم دک هم می‌تواند این بازی را تقریبا در حد و اندازه‌های سری اس اجرا کند. با قرار دادن تمام تنظیمات گرافیکی روی Low و قرار دادن کیفیت Textureها روی High، می‌توان این بازی را با وضوح تصویر 720p و نرخ 60 فریم برثانیه تقریبا ثابت اجرا کرد. البته اگر محدود کننده فریم داخلی استیم دک را فعال کنیم، می‌توان بازی Control را به‌راحتی‌ روی تنظیمات گرافیکی Medium و وضوح تصویر 720p و 30 فریم برثانیه ثابت اجرا کرد. در مجموع، استیم دک مشکل خاصی اجرای بازی Control با کیفیتی مشابه ایکس باکس سری اس ندارد.

بازی Grid Legends

این بازی یک عنوان کاملا بهینه، روان و تحسین شده است که ایکس باکس سری اس هیچ مشکلی در اجرای آن با نرخ 60 فریم برثانیه و وضوح تصویر 1440p ندارد. این بازی روی ایکس باکس سری اس تقریبا با تنظیمات گرافیکی نزدیک به High کامپیوتر اجرا می‌شود. به دلیل کوچکی صفحه نمایش استیم دک، اگر کیفیت سایه‌ها، تراکم جمعیت تماشاگران و نورپردازی را اندکی کاهش دهیم، متوجه تفاوت خاصی نخواهیم شد. در نتیجه کاهش کیفیت این گزینه‌ها، می‌توان بازی Grid Legends را با نرخ 60 فریم برثانیه و وضوح تصویر 720p روی استیم دک اجرا کرد. البته در سکانس‌های شلوغ، مخصوصا هنگام برخورد ماشین‌ها و افزایش تعداد ذرات در صفحه، نرخ فریم بازی اندکی افت می‌کند. برای رفع این مشکل می‌توان نرخ تازه‌سازی تصویر استیم دک را روی 50 هرتز قفل کرد تا هیچ افت فریمی هنگام تجربه بازی Grid Legends پیش نیاید.

بازی Dirt 5

بازی Dirt 5 یکی از عناوینی است که وضعیت چندان خوبی روی استیم دک ندارد و نسخه ایکس باکس سری اس آن بسیار روان‌ و زیباتر اجرا می‌شود. این بازی با تنظیمات گرافیکی نزدیک به Medium کامپیوتر، به راحتی با نرخ 60 فریم بر ثانیه و وضوح تصویر 1080p روی ایکس باکس سری اس‌ اجرا می‌شود. وضعیت استیم دک در اجرای بازی Dirt 5 اصلا خوب نیست. برای دست‌یابی به نرخ 60 فریم برثانیه ثابت روی استیم دک، باید تمام تنظیمات گرافیکی را تا Low پایین بیاوریم و با کاهش 50 درصدی وضوح تصویر، این عنوان را با وضوح تصویر 360p تجربه کنیم. البته اگر محدود کننده داخلی نرخ فریم استیم دک را فعال کنیم، می‌توان بازی Dirt 5 را با ترکیبی از تنظیمات گرافیکی Medium و High، با وضوح تصویر 720p و نرخ 30 فریم برثانیه تجربه کرد. البته وضعیت بسیار بد بازی Dirt 5 روی استیم دک به‌خاطر ضعف سخت افزاری این دستگاه نیست. پورت این بازی برای کامپیوتر اصلا بهینه نیست و فشار زیادی به CPU و GPU وارد می‌کند.

بازی Guardians of the Galaxy

به‌نظر می‌رسد که تنظیمات گرافیکی این بازی روی ایکس باکس سری اس حتی از Low کامپیوتر هم پایین‌تر هستند. بسیاری از جزئیات گرافیکی مانند تراکم شاخ و برگ درختان حتی از تنظیمات Low کامپیوتر هم کمتر هستند، اما این گزینه برای نسخه کامپیوتر بازی Guardians of the Galaxy فعال نیست. البته تنها مشکل فنی این بازی روی استیم دک به غیبت تنظیمات گرافیکی پایین‌تر از Low محدود نمی‌شود. گزینه‌های موجود برای شخصی‌سازی تنظیمات گرافیکی بازی Guardians of the Galaxy روی استیم دک بسیار محدود هستند و تاثیر خاصی هم روی بهبود عملکرد فنی بازی نمی‌گذارند.

تنها گزینه کاربردی که می‌تواند اندکی عملکرد این بازی را تحت تاثیر قرار دهد، FSR 1.0 خود استیم دک است. البته حتی FSR هم نمی‌تواند وضعیت بازی Guardians of the Galaxy را بهبود دهد و نه‌تنها باعث ثابت شدن نرخ فریم بازی نمی‌شود، بلکه وضوح و شفافیت تصویر را هم به‌شدت پایین می‌آورد. نرخ فریم این بازی در شلوغی مبارزات حتی از 20 فریم بر ثانیه‌ هم پایین‌تر می‌رود. پرش‌های گاه و بی‌گاه تصویر هم ثابت می‌کنند که تکنولوژی Proton کمپانی Valve، که اجرای بازی‌های کامپیوتر روی سیستم عامل لینوکس را ممکن می‌کند، نمی‌تواند همیشه DirectX را به‌درستی شبیه‌سازی کند. با وجود این‌که بیشتر مشکلات Proton محدود به ناتوانی در شبیه‌سازی رابط کاربری بازی‌ها برای کنترل استیم دک می‌شود، مشکلات گرافیکی مختلف هم در بعضی عناوین، مانند بازی Guardians of the Galaxy دیده می‌شوند.

ترکیب پورت بد کامپیوتر این بازی با مشکلات تصویری Proton، یکی از بدترین عناوین استیم دک را تقدیم بازیکنان می‌کند. البته وضعیت ایکس باکس سری اس هم چندان جالب نیست و با وجود این‌که بازی Guardians of the Galaxy روی کنسول نسل نهمی مایکروسافت با نرخ 30 فریم بر ثانیه و وضوح تصویر 1080p اجرا می‌شود، تنظیمات گرافیکی این بازی حتی از حداقل تنظیمات گرافیکی نسخه کامپیوتر هم ضعیف‌تر است. با این وجود، به‌خاطر وضوح تصویر بسیار پایین روی استیم دک، تجربه این بازی روی ایکس باکس سری اس بسیار باکیفیت‌تر محسوب می‌شود.

در حال حاضر نتایج عملکرد ایکس باکس سری اس و استیم دک بسیار نزدیک هستند. سه عنوان اولی که در این مطلب مثال زدیم به‌خوبی روی سری اس اجرا می‌شوند، اما با تغییر برخی از تنظیمات گرافیکی، می‌توان آن‌ها را روی استیم دک هم به خوبی تجربه کرد که عملکرد تحسین برانگیزی برای یک کنسول دستی محسوب می‌شود. بزرگترین مشکل استیم دک در مثال‌های بالا، عدم پورت بهینه بازی‌ها برای کامپیوتر و کم‌کاری سازندگان برای تسهیل تجربه کاربران این پلتفرم بود که درنهایت باعث شد تا عناوینی نظیر بازی Dirt 5 و بازی Guardians of the Galaxy عملکرد ناامیدکننده‌ای روی این کامپیوتر قابل حمل داشته باشند. البته این عناوین چندان پرتعداد نیستند و استیم دک نشان داد که می‌تواند یک گزینه قابل اتکا برای تجربه روان و لذت‌بخش بازی‌های نسل نهمی باشد.

علاوه بر این، کمپانی Valve با ارائه ویژگی‌هایی مانند پروفایل زنده عملکرد فنی استیم دک، اعمال محدودیت برای نرخ فریم بر ثانیه، اعمال محدودیت برای نرخ تازه‌سازی تصویر و چندین گزینه‌ برای بزرگنمایی وضوح تصویر، دست کاربران را برای بررسی دقیق عملکرد استیم دک و به‌کارگیری حداکثر توان APU این دستگاه باز گذاشته است.

البته این احتمال وجود دارد که سخت افزار استیم دک در آینده برای کاربران مشکل‌ساز شود. قدرت پردازشی CPU استیم دک حتی در بهترین حالت هم نمی‌تواند بیش از 50 درصد توان پردازشی CPU کنسول‌های نسل نهمی را ارائه کند و به احتمال زیاد به مشکل اصلی این دستگاه تبدیل خواهد شد. عملکرد پردازنده AMD Zen 2 به‌راحتی از پس پردازش بازی‌های بین نسلی که برپایه پردازنده‌های هشت هسته‌ای Jaguar کنسول‌های نسل هشتمی توسعه داده شده‌اند برمی‌آید. اما بازی‌های نسل نهمی، مخصوصا عناوینی که با موتور Unreal Engine 5 توسعه داده‌ شده‌اند و نیاز به یک پردازنده قدرتمند برای پردازش اطلاعات دارند، قطعا برای استیم دک دردسر ایجاد می‌کنند. ویژگی‌ رهگیری پرتو هم احتمالا به‌خاطر محدودیت توان مصرفی APU استیم دک با مشکلاتی مواجه خواهد شد. این دستگاه می‌تواند عناوینی مانند بازی Metro Exodus Enhanced Edition را (برپایه ویندوز) به‌خوبی اجرا کند، اما به‌خاطر عدم پشتیبانی Proton از رهگیری پرتو احتمالا مشکلاتی برای راهگیری پرتو بازی‌ها ایجاد خواهد شد. البته انتظار داریم که درایورهای بعدی AMD برای سیستم‌ عامل لینوکس، این مشکل را برطرف کنند.

در مجموع به‌نظر می‌رسد که با گذر زمان و عرضه عناوینی که منحصرا برای سخت افزار کنسول‌های نسل نهمی توسعه داده شده‌اند، ضعف قدرت سخت‌ افزار استیم دک نمایان شود. عناوینی که روی رهگیری پرتو و توان پردازشی CPU سنگین تمرکز می‌کنند، احتمالا روی استیم دک به راحتی اجرا نخواهند شد و تجربه آن‌ها روی این دستگاه چندان روان و لذت بخش نخواهد بود. 

ایکس باکس سری اس می‌تواند به کمک Backwards Compatibility لیستی بلند بالا از عناوین ایکس باکس 360 و ایکس باکس وان را بدون هیچ دخالت اضافه‌ای اجرا کند. با وجود این‌که نرخ فریم برثانیه و وضوح تصویر برخی از این عناوین برای اجرا روی ایکس باکس سری ایکس و اس بهبود یافته، اما بسیاری از آن‌ها با همان تنظیمات قدیمی ایکس باکس 360 اجرا می‌شوند. برای مثال، بازی Deus Ex: Human Revolution همچنان با وضوح تصویر 720p و 30 فریم برثانیه روی ایکس باکس سری اس اجرا می‌شود. حتی چنین عناوینی هم از قدرت سخت افزاری ایکس باکس سری اس حداکثر استفاده را می‌کنند. بازی Deus Ex: Human Revolution که روی ایکس باکس 360 نرخ فریم ثابتی نداشت، حالا کاملا روان و بدون مشکل با 30 فریم برثانیه اجرا می‌شود.

استیم دک می‌تواند همین بازی را به‌ راحتی روی تنظیمات پیش‌فرض با وضوح تصویر 720p و 60 فریم برثانیه اجرا کند. با وجود این‌که قدرت سخت افزاری ایکس باکس سری اس کاملا به استیم دک می‌چربد، شرایط نرم افزاری متفاوت این دو دستگاه باعث می‌شود که استیم دک در اجرای بسیاری از عناوین قدیمی بهتر از سری اس عمل کند.

نرخ فریم برثانیه عناوینی مانند بازی Sonic & All-Stars Racing Transformed به کمک FPS Boost ایکس باکس بهبود یافته و به‌جای 30 فریم برثانیه نسخه اصلی، با نرخ 60 فریم برثانیه روی ایکس باکس سری ایکس و اس اجرا می‌شوند. اما وضوح تصویر این بازی حتی روی کنسول‌های نسل نهمی ایکس باکس هم روی 1152x544 اصلی ایکس باکس 360 قفل شده است. نسخه استیم دک همین بازی به راحتی با نرخ 60 فریم برثانیه و وضوح تصویر 720p اجرا می‌شود و بازهم برتری کنسول دستی Valve در اجرای عناوین قدیمی را ثابت می‌کند. استیم دک یک دستگاه ایده‌آل برای تجربه بازی‌های قدیمی محسوب می‌شود و به‌ راحتی ایکس باکس سری اس را در این زمینه شکست می‌دهد. 

 نتیجه نهایی مقایسه استیم دک و ایکس باکس سری اس

استیم دک می‌تواند بازی‌های امروزی را با کیفیتی نزدیک به ایکس باکس سری اس اجرا کند، اما برای انجام این کار باید برخی از تنظیمات گرافیکی بازی‌ها را تغییر داد. حتی در صورت تغییر تنظیمات گرافیکی هم از حداکثر توان استیم دک برای اجرای بازی‌ها با تنظیماتی نزدیک به ایکس باکس سری اس استفاده می‌شود که عمر باتری این دستگاه را به شکل قابل توجه‌ای کاهش می‌دهد. کمبودهای سخت افزاری استیم دک،‌ مخصوصا ضعف CPU، با گذر زمان آشکار خواهند شد، اما همین که استیم دک می‌تواند به عنوان یک کنسول دستی عملکردی نزدیک به کنسول نسل نهمی مایکروسافت ارائه کند، یک برد بزرگ برای Valve محسوب می‌شود.