سخنان اخیر فیل اسپنسر (Phil Spencer) درباره احتمال موفقیت ایکس باکس در رقابت با پلی استیشن و نینتندو، از عجیب‌ترین بیانیه‌هایی بود که یک کمپانی حوزه ویدیوگیم درباره کنسول خود داده است. پس از بلاک شدن معامله مایکروسافت و اکتیویژن بلیزارد توسط ارگان نظارتی بریتانیا و البته عرضه فاجعه‌بار بازی Redfall، اسپنسر در گیم‌کست Kinda Funny Games حاضر شد تا درباره وضعیت پیچیده ایکس باکس در هفته‌های اخیر صحبت کند، اما درنهایت یکی از عجیب‌ترین اظهارات ممکن را درباره برند ایکس باکس منتشر کرد. او در این گیم‌کست به صراحت گفت که هیچ راهی برای پیروزی ایکس باکس در رقابت با سونی و نینتندو وجود ندارد و در ادامه همین صحبت‌ها گفت: «حتی اگر بازی Starfield یک بازی ۱۱ از ۱۰ هم باشد، نمی‌تواند کسی را راضی به فروش پلی استیشن 5 و نیننتدو سوییچ کند تا برای تجربه این بازی ایکس باکس سری ایکس بخرد.»
این سخنان اسپنسر کاملا با اظهارات افراد موفق صنعت نظیر ساتورو ایواتا (Satoru Iwata)، رئیس افسانه‌ای کمپانی نینتندو، در تضاد است. ایواتا عقیده داشت که حتی بدترین کنسول‌های نینتندو هم می‌توانند با انتشار یک بازی باکیفیت، به مسیر موفقیت بازگردند.
البته ایواتا صرفا یک مدیر بلندپایه نبود. او عاشق بازی ساختن، بازی کردن، تماشای بازی دیگران و پیدا کردن راه‌های جدید برای پیشرفت این مدیوم بود. دیدگاه او نسبت به بازی‌ها را مشخصا می‌توان در سابقه‌اش مشاهده کرد. او حتی در دورانی که کنسول Wii U بدترین روزهای تاریخ مدرن کمپانی نینتندو را رقم می‌زد هم از این کنسول ناامید نشد و لیست بلندبالای عناوین باکیفیت این کنسول نشان می‌دهد که ایواتا تمام تلاشش را برای بازگرداندن Wii U به مسیر موفقیت به کار گرفته بود. اما در نهایت مجموع فروش Wii U حتی از ۱۴ میلیون دستگاه هم فراتر نرفت. این کمپانی خیلی سریع از مشکلات Wii U درس گرفت و با نینتندو سوییچ بازگشت شکوهمندانه‌ای برای خود رقم زد و در سال اول عرضه سوییچ، موفق به شکستن رکورد فروش کلی Wii U شد.
شاید بازی‌های بزرگ Wii U نتوانسته باشند این کنسول را از باتلاق بیرون بکشند، اما یک بازی بزرگ که حتی در انحصار سوییچ نبود، دوران فوق العاده این کنسول را آغاز کرد. بازی The Legend of Zelda: Breath of the Wild به‌عنوان آخرین بازی کنسول Wii U و اولین بازی بزرگ نینتندو برای سوییچ عرضه شد. این بازی دلیل اصلی همه‌گیری و آغاز موفقیت‌های کنسول نینتندو سوییچ بود که تا امروز هم ادامه دارد. سوییچ حالا تبدیل به سومین کنسول پرفروش تاریخ شده و از پلی استیشن 4، نینتندو Wii و ایکس باکس 360 عبور کرده و حالا فقط پلی استیشن 2 و نینتندو DS را بالاتر از خود می‌بیند.
این کنسول در ششمین سال عمر خود همچنان از سخت افزارهای رقیب بیشتر می‌فروشد. پلی استیشن 5 و ایکس باکس سری ایکس کنسول‌های قدرتمندی هستند که دو نسل جلوتر از سوییچ قرار دارند، اما به دلایل مختلف مانند شیوع ویروس کرونا، کمبود قطعات داخلی، رکود اقتصادی و غیره، نتوانستند در سال‌های اخیر با فروش نینتندو سوییچ رقابت کنند. البته با پایان کمبود قطعات داخلی و برطرف شدن دیگر مشکلات، پلی استیشن 5 درحال ثبت رکوردهای فوق العاده‌ای است.
با این حال، سوییچ همچنان پلی استیشن 5 و ایکس باکس سری ایکس را در ماه‌های مختلف شکست می‌دهد و تنها دلیل این اتفاق را هم نمی‌توان قیمت پایین‌تر سوییچ دانست. نینندو سوییچ OLED تنها ۵۰ دلار ارزان‌تر از پلی استیشن 5 دیجیتال و ۵۰ دلار گران‌تر از ایکس باکس سری اس است. مشکل کمبود قطعات داخلی هم در پایان سال ۲۰۲۲ برطرف شد. دلیل موفقیت این کنسول تنها این است که بعد از شش سال همچنان بازی‌های بزرگ و باکیفیتی روی آن عرضه می‌شوند که میزان تقاضا را بالا نگه می‌دارند. نینتندو سوییچ با سخت افزار تاریخ مصرف گذشته و قیمت نه‌چندان ارزان عرضه شد که هیچ ویژگی خاصی غیر از امکان اجرای بازی‌ها را ارائه نمی‌کرد. همان‌طور که ایواتا گفته بود، چیزی که سیستم‌های بازی را می‌فروشد، خود بازی‌ها هستند و سوییچ به‌خاطر کاتالوگ فوق العاده بازی‌های قبلی و بازی‌های جدید قدرتمندی که دریافت می‌کند همچنان پرفروش است.
بهترین لوازم جانبی ایکس باکس سری ایکس و اس در سال ۲۰۲۳
از طرف دیگر، کنسول Wii U هم چندان خوش شانس نبود. تبلیغات ضعیف این کنسول باعث شد تا کاربران به‌درستی متوجه هدف آن نشوند، قیمت اولیه‌اش به درستی مشخص نبود و بازی‌سازان ترد پارتی هم خیلی سریع از آن ناامید شدند. درنتیجه، تنها چند ماه پس از عرضه Wii U، سرعت انتشار بازی‌های جدید برای آن به‌شدت کاهش پیدا کرد و دیگر کسی مایل به پرداخت هزینه چندصد دلاری برای این کنسول نبود. در چنین شرایطی، وقتی کاربران علاقه‌ای به استفاده از کنسول ندارند، مهم نیست که چه بازی‌های بزرگی برای آن عرضه می‌شوند.
این مثال را زدیم تا اشاره کنیم که ایکس باکس سری ایکس از هیچ کدام از مشکلات Wii U رنج نمی‌برد. این کنسول مشخصا مورد علاقه عده زیادی است و قیمت معقولی دارد. تمام ناشران (غیر از تعداد کمی مانند Square Enix) همچنان با بازی‌های بزرگشان از آن پشتیبانی می‌کنند. خود کنسول ویژگی‌های کاربردی زیادی دارد و سرویس گیم پس هم یکی از جاذبه‌های اصلی آن محسوب می‌شود. شاید تنها مشکل بزرگ ایکس باکس سری ایکس، برندینگ عجیب ایکس باکس باشد. برخلاف پلی استیشن که به سادگی شماره جلوی نام کنسول‌های جدید خود را افزایش می‌دهد، یا نینتندو که ویژگی اصلی کنسول را در نام آن می‌گنجاند، نام کنسول‌های ایکس باکس از هیچ الگوی خاصی پیروی نمی‌کند و فقط باعث گیج شدن کاربران می‌شود. این مشکل بلافاصله بعد از معرفی ایکس باکس سری ایکس نمایان شد. نام گذاری عجیب مایکروسافت برای کنسول نسل نهمی‌اش باعث گیج شدن خریداران و رشد ناگهانی فروش کنسول ایکس باکس وان ایکس شده بود.
ایکس باکس سری ایکس وضعیتی مشابه Wii U ندارد که همه علیهش موضع‌گیری کرده باشند. این کنسول پتانسیل بالایی برای موفقیت در بازار دارد، اما این موفقیت به تلاش کمپانی مایکروسافت برای انتشار مداوم بازی‌های جذاب و بزرگ وابسته است. نه‌تنها مایکروسافت در این زمینه شکست خورده، بلکه به‌نظر می‌رسد که کاملا تسلیم شده و حتی قصد رقابت هم ندارد. مایکروسافت می‌توانست از فضای مثبتی که در ابتدای نسل نهم پیرامون ایکس باکس ایجاد شده بود نهایت استفاده را ببرد. خرید کمپانی Bethesda، عرضه قدرتمندترین کنسول تاریخ و البته ضعف پلی استیشن در ارائه بازی‌های انحصاری کافی برای پلی استیشن 5، همه چیز را برای ایکس باکس مهیا کرده بود تا بالاخره از رقبا جلو بزند. اما آن‌ها باز هم این فرصت طلایی را از دست دادند.
این کمپانی در سال ۲۰۲۱ با عرضه پشت سر هم بازی Forza Horizon 5 و بازی Halo Infinite عملکرد بسیار خوبی داشت. جنب و جوشی که با عرضه این دو بازی ایجاد شده بود می‌توانست با عرضه چند بازی بزرگ دیگر ادامه پیدا کند، اما مایکروسافت تا چندین ماه هیچ عنوان جدیدی برای ارائه نداشت. بعد از بازی Halo Infinite در دسامبر ۲۰۲۱، انحصاری بزرگ بعدی این کمپانی بازی Redfall بود که در ماه می ۲۰۲۳ و با آن وضعیت اسفناک عرضه شد.
شش ماه بعد از انتشار بازی Halo Infinite، بازی Microsoft Flight Simulatior برای ایکس باکس پورت شد. بعد از آن نوبت به بازی Deathloop و بازی Ghostwire Tokyo رسید که یک سال در انحصار پلی استیشن 5 بودند و البته روی ایکس باکس عملکرد فنی چندان قابل تعریفی نداشتند. درنهایت بازی Pentiment و بازی Hi-Fi Rush برای ایکس باکس عرضه شدند که عناوین بسیار خوب و باکیفیتی هستند، اما قطعا بازی‌هایی نیستند که بتوانند بازیکنان را مجاب به خرید کنسول کنند. این عناوین باید بین بازی‌های بلاک‌باستر عرضه شوند تا فضای خالی بین آن‌ها را پر کنند، نه این‌که در مدت یک سال و نیم تنها دارایی ایکس باکس باشند.
البته بلاک‌باسترهای ایکس باکس هم تعریف چندانی ندارند. بازی Halo Infinite یکی از مورد انتظارترین بازی‌های ایکس باکس بود که تقریبا بدون هیچ یک از ویژگی‌های وعده داده شده و محتوای جذابی منتشر شد. شاید تنها دلیل تحسین منتقدین و بازیکنان از بازی Halo Infinite این بود که این بازی بدون هیچ مشکل فنی عرضه شد و از ویژگی‌های ایکس باکس سری ایکس به‌خوبی بهره می‌برد. همه مطمئن بودند که وقتی ویژگی‌های وعده داده شده و محتوای بیشتر برای این بازی عرضه شود، تجربه آن فوق العاده خواهد شد. اتفاقی که هرگز رخ نداد. ماه‌ها بعد از موفقیت اولیه بازی Halo Infinite، محتویات جدید با تاخیر مواجه می‌شدند و ویژگی‌های وعده داده شده برای این بازی یکی پس از دیگری کنسل شدند. در نهایت کمپانی مایکروسافت شروع به بازسازی استودیو 343 Industries کرد و در نتیجه، مشخص شد که هیچ محتوای جدیدی برای بخش تک‌نفره این بازی عرضه نخواهد شد.
از موارد بالا نتیجه می‌گیریم که کمپانی مایکروسافت در یکی از حساس‌ترین برهه‌های زمانی عمر ایکس باکس سری ایکس و زمانی که به‌نظر می‌رسید این کنسول بالاخره روی دور موفقیت افتاده، کار‌های زیر را انجام داد:
- بعد از سپری کردن ۱۷ ماه بدون بازی AAA، درنهایت با عرضه یک بازی فاجعه وضعیت را برای خود بدتر کرد.
- چند بازی هیجان انگیز منتشر کرد که یک سال قبل را در انحصار کنسول رقیب بودند و وقتی برای ایکس باکس عرضه شدند، عملکرد فنی بدتری نسبت به نسخه پلی استیشن 5 داشتند.
- فقط دو بازی جدید باکیفیت که عناوین بزرگی هم نبودند را بدون هیچ تبلیغاتی و تنها به‌صورت دیجیتالی عرضه کرد.
- شوتر مورد انتظار خود را که در هنگام عرضه موفق عمل کرده بود، بدون پشتیبانی رها کرد.
مشخص است که فروش ایکس باکس افت می کند، اما این اتفاق به‌خاطر این‌که مردم با چشم بسته پلی استیشن می‌خرند رخ نداد. در همین مدت که ایکس باکس درحال سلاخی کردن خودش بود، سونی بازی Gran Turismo 7، بازی Horizon Forbidden West و بازی God of War: Ragnarok را عرضه کرد. این کمپانی با تمام توان بازی‌های انحصاری و کنسول خود را تبلیغ کرد و از طرف دیگر با انعقاد قراردادهای مختلف، تبلیغات بازی‌های بزرگ مولتی پلتفرم را هم برعهده گرفت تا مطمئن شود که پلی استیشن 5 در ذهن تمام مشتریان باقی می‌ماند.
فیل اسپنسر عقیده دارد که مهم نیست چه بازی‌هایی منتشر می‌شوند، زیرا مردم راضی به فروش پلی استیشن 5 خود برای خرید ایکس باکس سری ایکس نمی‌شوند. درحالی که هدف او باید راضی کردن مشتریان برای خرید ایکس باکس سری ایکس در کنار پلی استیشن 5 و نینتندو سوییچ باشد. شکی وجود ندارد که بیشتر افرادی که هر سه کنسول را در اختیار دارند، پلی استیشن 5 را به‌عنوان کنسول اصلی خود استفاده می‌کنند. اما مشکل ایکس باکس این نیست. ایکس باکس باید در ابتدا جای پای خود را محکم کند و برای انجام این کار نیاز به عرضه مداوم بازی‌های با کیفیت دارد تا در کنار ویژگی‌های ارزشمندی مانند گیم پس، به آرامی بازیکنان را از دیگر کنسول‌ها به سمت ایکس باکس سری ایکس جذب کند تا آن‌ها کنسول مایکروسافت را به‌عنوان کنسول اصلی خودشان انتخاب کنند.
این دقیقا همان کاری است که سونی در نسل هفتم با پلی استیشن 3 انجام داد. مایکروسافت با ایکس باکس 360 به‌سرعت گوی رقابت را از سونی دزدید، اما ژاپنی‌ها ناگهان تسلیم نشدند. آن‌ها با قدرت بیشتر بازگشتند و پشت سر هم عناوین فوق العاده‌ای را برای پلی استیشن 3 عرضه کردند. این کمپانی فقط در سال ۲۰۰۹ چندین انحصاری بزرگ و تاریخ‌ساز مانند بازی Uncharted 2: Among Thieves، بازی Metal Gear Solid 4: Guns of the Patriots، بازی Killzone 2، بازی InFamous، بازی Resistance 2 و بازی Demon’s Souls را عرضه کرد. علاوه بر این، سونی با بازطراحی اکوسیستم پلی استیشن، ویژگی‌های مشتری پسندی مانند Cross-buy و ارائه بازی رایگان به مشترکین پلی استیشن پلاس را هم آغاز کرد تا کاربران را فراتر از بازی‌های انحصاری با پلی استیشن 3 درگیر کند. سونی همه این کارها را یک شبه انجام نداد، اما به آرامی سلطه ایکس باکس 360 را از بین برد و در نهایت باوجود این‌که یک سال دیرتر از مایکروسافت نسل هفتم را آغاز کرده بود، کنسول بیشتری روانه بازار کرد و در مجموع پیروز این نسل شد.
درست است که اگر بازی Starfield یک عنوان «۱۱ از ۱۰» باشد هم نمی‌تواند کاربران را راضی به فروش پلی استیشن 5 و نینتندو سوییچ برای خرید ایکس باکس سری ایکس کند، اما قطعا می‌تواند آن‌ها را راضی کند تا یک کنسول ایکس باکس بخرند. وقتی مشتریان یک دلیل برای خرید ایکس باکس داشته باشند، جای پای این برند برای آن‌ها محکم شده و در صورتی که مایکروسافت بتواند به انتشار مداوم بازی‌های بزرگ و باکیفیت ادامه دهد، می‌تواند کنسول خود را تبدیل به وسیله بازی اصلی آن‌ها کند.
نینتندو با انتشار یک شاهکار دیگر این موضوع را ثابت کرده و بعد از شش سال، فروش نینتندو سوییچ را با انتشار بازی The Legend of Zelda: Tears of the Kingdom افزایش داده است.
ایکس باکس در توسعه بازی Starfield کمک‌های زیادی کرده است
بسیاری از بازی‌هایی که مایکروسافت در سال‌های اخیر معرفی کرده در سکوت خبری به‌سر می‌برند و ممکن است که در رویداد پیش رو اخبار بسیار هیجان انگیزی از آن‌ها منتشر شود. در صورت موفقیت بازی Starfield، این کمپانی قطعا بازی‌های کافی برای حفظ جنب و جوش ایجاد شده توسط این بازی را دارد. به‌زودی خواهیم دید که آیا مایکروسافت از اشتباهات اخیرش درس گرفته یا باز هم فرصت بازگشت به رقابت را از دست می‌دهد.
