پس از عملکرد اولیه خوب ایکس باکس در نسل نهم، آمارهای اخیر نشان میدهند که ایکس باکس سری ایکس و اس رقابت را به پلی استیشن 5 واگذار کردهاند و در سرعت رشد سرویس گیم پس هم افت محسوسی مشاهده میشود. باوجود خریدهای بزرگی که مایکروسافت در سالهای اخیر برای بخش ایکس باکس انجام داده، مشخص است که این بخش همچنان نیاز به بزرگتر شدن دارد و با توجه به تصاحب کمپانیهای بتزدا و اکتیویژن بلیزارد، مایکروسافت میتواند سود چشمگیری از گسترش کسب و کار ایکس باکس داشته باشد.
سرویس گیم پس مهمترین برنامه ایکس باکس برای حضور پررنگ در بازار بازیهای ویدیویی است و کاهش رشد این سرویس سران ایکس باکس را به این فکر انداخته تا برای جذب مخاطبین بیشتر، برخی بازیهای انحصاری ایکس باکس را روی کنسولهای رقیب عرضه کنند. چندین منبع داخلی قابل اعتماد اخیرا گزارشاتی منتشر کردهاند که نشان میدهد ایکس باکس قصد دارد چند عنوان انحصاری را روی پلی استیشن 5 و نینتندو سوییچ عرضه کند. با توجه به شایعاتی که در هفتههای اخیر منتشر شدند، بهنظر میرسد که بازی Hi-Fi Rush، بازی Sea of Thieves بین اولین عناوینی که از انحصار ایکس باکس درمیآیند قرار دارند و حتی ممکن است چندین عنوان کمپانی بتزدا، مثل بازی Starfield و بازی Indiana Jones and the Great Circle هم برای پلی استیشن 5 منتشر شوند. البته این پایان کار نخواهد بود و بهنظر میرسد که مایکروسافت از همین حالا عناوین دیگری را هم برای عرضه روی کنسولهای رقیب در نظر گرفته است.
عرضه بازیهای انحصاری ایکس باکس روی کنسولهای پلی استیشن یا نینتندو یک تغییر استراتژی عجیب پرریسک از سوی مایکروسافت است که در صورت موفقیت، میتواند سود کلانی برای این کمپانی داشته باشد. بهلطف خرید 69 میلیارد دلاری کمپانی اکتیویژن بلیزارد، حالا بخش گیمینگ این کمپانی درآمد بیشتری از بخش ویندوز دارد. بخش بزرگی از این درآمدهای جدید مربوط به عناوین مولتی پلتفرم بزرگ اکتیویژن بلیزارد مثل سری بازی Call of Duty است که عمده دلیل فروش بالایش را مدیون حضور همهجانبه روی چندین پلتفرم و گوشیهای هوشمند است. این موضوع درکنار افت سرعت رشد سرویس گیم پس باعث شده تا مایکروسافت بهفکر عرضه عناوین انحصاری خود روی دیگر کنسولها باشد.
کمپانی مایکروسافت در ماه می سال 2022 یک هدف بلندپروازانه برای جذب 100 میلیون کاربر سرویس گیم پس تا سال 2030 تعیین کرد. این سرویس در سال 2021 حدود 18 میلیون کاربر داشت، اما رشد چشمگیر آن تا ماه می 2022، تعداد کاربران را به 25 میلیون رسانده بود و بهنظر میرسید که قرار است همچنان ادامه داشته باشد. اما رشد کاربران این سرویس در همین سال شدیدا کاهش پیدا کرد. بازی Starfield و بازی Redfall قرار بود دو عنوان انحصاری بزرگ سرویس گیم پس در سال 2022 باشند، اما هر دو آنها با تاخیر مواجه شدند و بازی Starfield حتی برای عرضه در تعطیلات سال نو هم آماده نشد.
پس از این تاخیرها، ایمیلهای سران مایکروسافت که در دادگاه FTC منتشر شد نشان داد که آنها از وضعیت فاجعهبار عناوین انحصاری ایکس باکس آگاه هستند. در یکی از این ایمیلها، فیل اسپنسر (Phil Spencer)، میگوید:
«بهنظر میرسد که فاصله بین انحصاریهای بزرگ ما به حدود 16 ماه خواهد رسید. باتوجه به سرمایهای که به تولید محتوا توسط استودیوهایمان اختصاص دادیم، این یک وضعیت فاجعهبار است.»
پس از اعلام آمار 25 میلیونی شدن سرویس گیم پس، کمپانی مایکروسافت در دو سال اخیر دیگر هیچ آمار جدیدی از تعداد کاربران این سرویس منتشر نکرده است. با این حال، برخی تحلیلگران اعتقاد دارند که تعداد مشترکین این سرویس احتمالا به 33 میلیون نفر رسیده است.
اگر این آمار درست باشد، یعنی سرویس گیم پس در دو سال اخیر تنها 33 درصد رشد کرده است. کمپانی مایکروسافت برای سال مالی 2022 انتظار رشد 73 درصدی مشترکین گیم پس را داشت، اما این سرویس درنهایت تنها رشد 28 درصدی را تجربه کرد. پس از عملکرد عالی گیم پس در سال مالی 2020، این سرویس دو سال متوالی در رسیدن به اهداف اولیه ناکام ماند تا علاوه بر اینکه منصرف شدن کمپانی مایکروسافت از هدفگذاری سالیانه برای رشد گیم پس، حتی آمار رشد سالیانه آن را هم منتشر نکند.
این وضعیت باعث شد تا مایکروسافت تمرکز خود را روی رشد سرویس گیم پس کامپیوتر بگذارد و از برخی برنامههای اولیه خود برای سرویس گیمینگ ابری هم عقب نشینی کند. در ابتدا قرار بود که ترکیب کنسول 300 دلاری ایکس باکس سری اس با سرویس ابری نقشی کلیدی در رسیدن تعداد مشترکین گیم پس به 100 میلیون نفر ایفا کند، اما این کمپانی متوجه شد که برای رسیدن به این ارقام نمیتواند صرفا روی فروش کنسولهای نسل نهمیاش حساب باز کند.
مایکروسافت بهدنبال راههای بیشتری برای رشد سرویس گیم پس میگردد و یکی از آنها، حضور پررنگ در بازار موبایل است که به یکی از دلایل اصلی خرید کمپانی اکتیویژن بلیزارد هم تبدیل شد. این کمپانی عناوین بزرگی مثل بازی Call of Duty Mobile، بازی Candy Crush و بازی Diablo Immortal را روی گوشیهای هوشمند دارد و ترغیب بازیکنان آنها به تهیه اشتراک گیم پس میتواند باعث رشد چشمگیر این سرویس شود.
قوانین جدید اتحادیه اروپا برای حفظ رقابت، میتوانست کمپانیهای اپل و سامسونگ را مجبور به تغییر سیاستهای خود برای عرضه نرم افزار کند، تا مایکروسافت هم بتواند فروشگاه گیمینگ ایکس باکس را روی گوشیهای هوشمند راه اندازی کند، اما سیاست جدید اپل باعث شد تا برنامههای جدید مایکروسافت هم برهم بخورند. فیل اسپنسر اخیرا اعلام کرده بود که فروشگاه موبایل ایکس باکس و بازار دیجیتالی اتحادیه اروپا یک فرصت بسیار بزرگ برای مایکروسافت هستند، اما کمپانی اپل باز هم سر راه آنها قرار گرفت تا برنامههای ایکس باکس برای سرویس گیم پس باز هم عملی نشوند.
با توجه به تمام این موارد، بهنظر میرسد که عرضه چند بازی انحصاری ایکس باکس روی پلی استیشن 5 و نینتندو سوییچ نمیتواند راه نجات سرویس گیم پس و برند ایکس باکس باشد. ممکن است مایکروسافت برای امیدوار کردن کاربران به آینده سرویس گیم پس و ایکس باکس، مجبور به نمایش زودتر از موعد برنامههای سختافزاری آینده خود شود.
در هفتههای اخیر شایعات عجیب و غریب زیادی پیرامون آینده ایکس باکس و کنسولهای نسل نهمی آن شنیده میشد. به همین دلیل، رئیس بخش گیمینگ مایکروسافت (فیل اسپنسر)، رئیس استودیوهای ایکس باکس (مت بوتی) و رئیس ایکس باکس (سارا باند) بهتازگی مستقیما با کارمندان صحبت کردند و به آنها اطمینان دادند که توسعه کنسولهای ایکس باکس ادامه خواهد داشت. با این حال، سران بخش گیمینگ مایکروسافت هیچ اشارهای به مهمترین شایعه هفتههای اخیر، یعنی احتمال عرضه عناوین انحصاری ایکس باکس روی پلی استیشن 5 و نینتندو سوییچ نکردند تا این شایعات همچنان داغ باقی بمانند.
با اینکه هنوز هیچ چیز قطعی نشده، احتمال عدم ساخت کنسول های بیشتر و درنتیجه، بیاستفاده شدن بازیهای دیجیتالی کاربران و عرضه عناوین انحصاری ایکس باکس روی کنسولهای رقیب، باعث نگرانی شدید طرفداران ایکس باکس نسبت به آینده شده است. با این حال، بسیار بعید است که بعد از دو دهه تولید کنسولهای خانگی، ایکس باکس ناگهان از اکوسیستمی که موتور اصلی سوددهی و رشد بخش گیمینگ است خارج شود. بهنظر میرسد که مایکروسافت قصد دارد با رونمایی از برنامههای آینده خود برای ایکس باکس، جلوی ضربه خوردن بیش از حد این برند بهخاطر عرضه تعدادی از عناوین انحصاری روی پلتفرمهای رقیب را بگیرد.
درحال حاضر شایعاتی درباره یک کنسول دستی ایکس باکس بهگوش میرسد. جز کوردن (Jez Corden) هم که بهعنوان یک منبع قابل اعتماد اخبار مایکروسافت و ایکس باکس شناخته میشود، ادعا کرده که ایکس باکس در هفتههای گذشته چندین پروژه مختلف برای توسعه سخت افزارهای گیمینگ جدید را آغاز کرده است. کوردن در شبکه اجتماعی ایکس ادعا کرد که ایکس باکس احتمالا قصد توسعه یک کنسول دستی جدید را دارد و فیل اسپنسر هم با لایک کردن این پست، این موضوع را بهصورت غیرمستقیم تایید کرد.
علاوه بر این، سال گذشته هم شایعاتی درباره احتمال عرضه نسخه بدون درایو دیسک ایکس باکس سری ایکس و یک کنترلر ایکس باکس جدید منتشر شده بود، اما اسپنسر با رد این شایعات، اعلام کرد که آنها بخشی از برنامههای قدیمی ایکس باکس بودند و حالا برنامههای دیگری برای توسعه سخت افزار وجود دارد.
باتوجه به اینکه احتمال عرضه برخی عناوین انحصاری ایکس باکس روی پلی استیشن 5 و نینتندو سوییچ بسیار بالاست، اگر مایکروسافت طرفداران خود را نسبت به آینده کنسولهای ایکس باکس مطمئن نکند، با مشکلات بسیار بیشتری رو به رو خواهد شد. باید دید که این کمپانی چه برنامهای برای عرضه بازیهای انحصاری ایکس باکس روی دیگر پلتفرمها دارد. اگر تعداد این عناوین زیاد باشد و امکان تجربه بازیهای ایکس باکس روی کامپیوتر، سرویسهای ابری، پلی استیشن 5 و نینتندو سوییچ وجود داشته باشد، چه دلیلی برای خرید کنسولهای ایکس باکس باقی میماند؟ این سوال بسیار بزرگیست که مایکروسافت بهزودی به آن پاسخ خواهد داد.