راهنمای جامع خرید مادربرد

انتخاب مادربرد مناسب، یکی از مهمترین قدم‌ها برای ساخت کامپیوتر رویایی شما است؛ زیرا هر قسمت از کامپیوتر شما به مادربردی که انتخاب می‌کنید متصل خواهد شد. اندازه مادربورد سایز کلی کامپیوتر شما و میزان اتصال شما به آن را تعیین می‌کند و سوکت CPU و چیپست مشخص می‌کند که چه نوع پردازنده ای را می توانید نصب کنید. اگرچه انتخاب بهترین کارت گرافیک و بهترین پردازنده اغلب توجه بیشتری را به خود جلب می‌کند.

مادربردها، به‌ویژه مدل‌های گران قیمت، اغلب دارای ویژگی‌های گیج کننده‌ای هستند و قیمت آن‌ها از زیر 60 دلار تا 1000 دلار یا بیشتر متغیر است. در این مطلب تلاش خواهیم کرد تا این پیچیدگی‌ها را حل کنیم و مطمئن شویم که برای کامپیوتر خود بهترین مدل را برحسب نیازهای خود انتخاب کرده‌اید، بدون این که بودجه ساخت خود را برای قسمت‌های دیگر زیاد کنید.

همچنین لازم به ذکر است که اگر به دنبال خرید سری مادربورد جدید Z590 برای اینتل سری یا X570 برای AMD هستید، توجه داشته باشید که قیمت مادربردهای هردو شرکت، به دلیل پشتیبانی از PCIe 4.0، نسبت‌ به نسل‌های قبلی افزایش یافته است. بردهای B550 ازAMD، تنها در صورت استفاده از پردازنده‌های Zen 2 و Zen 3 از PCIe 4.0  پشتیبانی می‌کنند و بردهای Z490 از Intel، تنها زمانی که با نسل بعدی پردازنده‌های Rocket Lake-S همراه شوند، این پشتیبانی را فعال می‌کنند.

نکات مهم در انتخاب مادربرد:

انتخاب سوکت مناسب: در انتخاب پردازنده سیستم خود می‌توانید یکی از CPUهای عالی Intel یا AMD را انتخاب کنید، اما در هر صورت، باید مطمئن شوید که برد شما سوکت مناسبی برای پشتیبانی از آن را دارد. آخرین تراشه‌های اصلی AMD از سوکت‌های AM4 استفاده می‌کنند در حالی که پردازنده‌های نسل 10 و 11 پردازنده‌های Intel از سوکت‌های LGA 1200 پشتیبانی می‌کنند.

اندازه‌های مادربرد: در کل هرچه اندازه مادربرد بزرگ‌تر باشد، تعداد اسلات‌ها و پورت‌های آن نیز بیشتر خواهد بود. مادربردها در سه اندازه اصلی ATX، Micro-ATX و Mini-ITX ساخته می‌شوند. شما می‌توانید در کامپیوتر خود از برد‌های میکرو یا مینی استفاده کنید، اما باید به تعداد کمتر اسلات PCIe ،RAM و دیگر اتصالات بسنده کنید.

در خرید مادربرد نیازی به ولخرجی نیست: شما می‌توانید یک مادربرد مناسب با قیمت کمتر از 150 دلار را برای کامپیوتر خود انتخاب کنید. اما اگر قصد اورکلاک کردن تراشه Intel را دارید به PCIe 4.0 نیاز خواهید داشت، درنتیجه باید هزینه بیشتری را پرداخت کنید که معمولا بیشتر از 200 دلار هزینه خواهد داشت. تراشه‌های سطح بالایی مانند AMD Threadripper به مادربردهای گران قیمت (بالای 200 دلار) نیاز دارند.

اصول اولیه: اندازه، چیپست، پورت‌ها و اتصالات

اندازه: اکثر مادربردهای مدرن در سه اندازه تولید می‌شوند.

ATX: اندازه استاندارد مادربرد است که بیشترین فضا را برای دوشاخه‌ها و شکاف‌ها ارائه می‌دهد.

Micro-ATX: از ATX کمی کوچک‌تر است، که به معنی فضای کمتر برای شکاف‌ها است.

Mini-ITX: این اندازه برای ساخت کامپیوتر‌های کوچک ایده‌آل است، اما تنها جا برای اتصال یک کارت گرافیک وجود دارد و تعداد اسلات‌‌های دیگر مانند RAM نیز کمتر خواهد بود.

البته مادربردهای E-ATX نیز وجود دارند که بزرگ‌تر ATX هستند، اما بیشتر در سیستم‌های مخصوص محل کار استفاده می‌شوند. همچنین Mini-STX (5.5x5.7 اینچ) نیز در بین اندازه‌های مادربرد وجود دارد، اما بسیار نادر است.

یکی دیگر از ملاحظات اصلی مادربرد این است که از چه پردازنده‌هایی پشتیبانی می‌کند.

کدام چیپست مناسب شما است؟

پردازنده‌ای که قصد خرید آن‌ را دارید، گزینه‌های شما را محدود می‌کند؛ زیرا سوکت CPU در یک مادربرد فقط با مدل چیپستی که برای آن طراحی شده است کار می‌کند. به عنوان مثال، اگر پردازنده نسل 10 یا 11 اینتل را خریداری کنید، به یک مادربرد با سوکت LGA 1200 نیاز دارید. پردازنده‌های قدیمی‌تر نسل نهم به مادربردهایی با سوکت LGA 1151 نیاز دارند. شرکت AMD این روند را راحت‌تر کرده است، زیرا این شرکت از یک سوکت AM4 برای همه چیپست‌های اصلی نسل فعلی خود، از Athlons تا قطعات 16 هسته‌ای Ryzen 9، استفاده می‌کند. از سوی دیگر، اینتل در سال‌های اخیر تمایل به تغییر سوکت از نسلی به نسل دیگر دارد، اگرچه این نسل اینطور نیست زیرا سوکت LGA 1200 دو نسل باقی می‌ماند. اما این بدان معنا نیست که کاربرانی که کارهای روزمره را با سیستم خود انجام می‌دهند نیز باید پردازنده‌های خود را اورکلاک کنند. برای اینکه CPU شما سرعت کلاک بالاتری را نسبت به آنچه که در خارج از جعبه تعیین شده است به دست آورد، باید هزینه‌های اضافی مانند سیستم خنک کننده پیشرفته و مادربرد گران را پرداخت کنید. با در نظر گرفتن تمام این هزینه‌ها، بهتر است پردازنده با سرعت بیشتری را خریداری کنید تا بخواهید سرعت پردازنده ضعیفی را افزایش دهید. البته اگر از اورکلاک کردن CPU و چالش‌های مختلف آن لذت می‌برید، کسی جلودار شما نیست.

اگر قصد استفاده از جدیدترین تراشه‌های سطح بالای Intel یا AMD (Threadripper یا Core X) را دارید، برای هرکدام تنها یک انتخاب خواهید داشت (X299 برای اینتل و X399 برای AMD). اما برای کاربرانی که فقط می‌خواهند یک کارت گرافیک و چند درایو نصب کنند، اغلب چیپست‌هایی زیر Z590 برای اینتل و X570 برای AMD، انتخاب مناسبی هستند.

درصورتی که قصد اورکلاک کردن CPU را دارید، برای بردهای قدیمی‌تر، باید از چیپست  Z490 و CPUهای اینتل با پسوند K () یا پردازنده X299 با چیپست Skylake X استفاده کنید. در محصولات AMD ، این امر بسیار ساده‌تر است؛ زیرا تقریباً همه پردازنده‌های نسل فعلی Ryzen از اورکلاک پشتیبانی می‌کنند و همه چیپست‌ها به جز پایین‌ترین سطح، یعنی A320 یا A300، از اورکلاک پشتیبانی می‌کنند.

به چه پورت هایی نیاز دارید؟

همیشه مهم است که ناحیه ورودی/خروجی روی مادربرد را بررسی کنید تا مطمئن شوید گزینه‌های اتصال خارجی مورد نظر شما در آن وجود دارد. برای مثال بهتر است همیشه اتصالات جلوی کیس را در مادربورد بررسی کنید، زیرا به شما امکان می‌دهد پورت‌های بیشتری را از طریق اتصال صفحه جلویی کیس کامپیوتر خود یا از طریق اسلات‌های پشت کیس داشته باشید.

فهرست پورت‌های کارامد:

USB 3 / USB 3.1 Gen1: هرگز نمی توانید تعداد زیادی از آن‌ها را داشته باشید، زیرا اکثرا وسایل جانبی کار می‌کنند.

USB 2: از USB 3 کندتر است اما برای اتصال کیبورد و موس بسیار کارآمد است.

USB 3.1/3.2 Gen2: بسیاری از لوازم جانبی هنوز از این استاندارد استفاده نمی‌کنند ، اما این پورت‌ها پهنای باند 10 گیگابیت بر ثانیه را ارائه می‌دهند که دو برابر چیزی است که با USB 3.1 Gen 1 / USB 3.0 دریافت می‌کنید. USB 3.2 Gen2 2x2 پهنای باند همان پهنای باند را دوباره دو برابر می‌کند و دارای دو خط 10 گیگابیت بر ثانیه است. شما اغلب فقط یکی از این پورت‌ها را در مادربردهای متوسط ​​و سطح بالا خواهید یافت.

USB Type-C: این پورت‌ها می‌توانند با USB 3.1 Gen1 یا USB 3.1 Gen2 سازگار باشند و در کل برای دستگاه‌های جدیدتر مانند تلفن‌های هوشمند طراحی شده‌اند. برخی از آن‌ها فقط USB 2.0 هستند و اغلب به عنوان پورت صدای USB-C با هدف اتصال هدست USB-C  برچسب گذاری می‌شوند.

خروجی تصویر HDMI یا DisplayPort: فقط در صورتی که قصد استفاده از گرافیک‌های یکپارچه (کارت گرافیک همراه با پردازنده) را دارید به این موارد نیاز خواهید داشت. کارت‌های گرافیک گسسته (کارت جدا که ربطی به پردازنده ندارد) دارای درگاه‌های مخصوص به خود هستند.

پورت‌های صوتی: اگر قصد اتصال بلندگوهای آنالوگ یا هدفون را دارید بسیار کارامد هستند.

درگاه PS/2: امکان اتصال موس و کیبورد‌های قدیمی را به‌ شما می‌دهد.

Thunderbolt: وجود این پورت در مادربردها بسیار نادر است، اما برخی از مادربردها از طریق کارت‌های اضافی اختصاصی از آن پشتیبانی می‌کنند. این پورت سریعترین اتصالات ممکن را ارائه می‌دهد که سرعت آن تا 40 گیگابیت در ثانیه می‌رسد.

به چند اسلات RAM نیاز دارید؟

این روزها اکثر مادربردهای معروف دارای چهار اسلات RAM هستند، اگرچه مدل‌های جمع و جور Mini-ITX اغلب فقط دو اسلات RAM دارند و بردهای HEDT سطح بالا اغلب 8 عدد را ارائه می‌دهند.  بدیهی است که تعداد این اسلات‌ها میزان RAM سیستم شما را تعیین می‌کنند. برای کارهای روزانه و بازی کردن، 16 یا 32 گیگابایت کافی است و حتی می‌توانید تنها با دو اسلات تا 64 گیگابایت رم نصب کنید.

اسلات‌های اضافی مورد نیاز:

به احتمال زیاد این روزها فقط با دو نوع از این اسلات‌ها برخورد خواهید داشت: اسلات PCIe x1 کوتاه که برای مواردی مانند USB و SATA استفاده می‌شود و اسلات PCIe x16 بلند که برای اتصال کارت‌های گرافیک، کارت‌های RAID و حافظه‌های SSD بسیار سریعی مانند Optane 905 SSD استفاده می‌شود. اگر قصد دارید تنها از یک کارت گرافیک، چند درایو  SATAیا M.2 و یا حتی یک کارت صدا یا کپچر کارت استفاده کنید، مادربردهای با اندازه ATX و Micro-ATX عملکرد خوبی را به شما ارائه می‌دهند که حداقل دارای یک اسلات x16 و حداکثر دو اسلات x1 هستند.

توجه داشته باشید که مادربردهایی مانند X570، B550 یا مادربردهای جدید Intel Rocket Lake-S، از PCIe 4.0 به جای 3.0 استفاده می‌کنند. اسلات PCIe 4.0 از نظر فنی پهنای باند موجود در هر خط PCIe را دو برابر می‌کند. اما خارج از SSD های PCIe 4.0، اکثر دستگاه‌ها هنوز از مزایای اصلی PCIe 4.0 استفاده نکرده‌اند. بنابراین باید این گزینه را درصورتی درنظر بگیرید که قصد ماندگاری بیشتر کامپیوتر را داشته باشید.

درهر صورت، تعیین تعداد درایوها و کارت‌هایی که می‌توانید نصب کنید کار دشواری است؛ زیرا مهم نیست که چند اسلات فیزیکی در مادربرد وجود دارد چون تعداد محدودی از خطوط HSIO (سرعت ورودی/خروجی با سرعت بالا) و خطوط PCIe وجود دارد که همه اجزای سیستم شما باید با یکدیگر به‌اشتراک بگذارند. درباره نحوه عملکرد این خطوط می‌توان ساعت‌ها صحبت کرد، اما نکته اصلی این است که بسیاری از مادربردهای معروف با خاموش کردن برخی اتصالات هنگام نصب سخت افزار در اسلات‌های خاص، محدودیت‌های پهنای باند را جبران می‌کنند. به عنوان مثال، افزودن درایو PCIe M.2 ممکن است برخی از درگاه های SATA را غیرفعال کند. نصب کارت در اسلات سوم PCIe نیز ممکن است اسلات دوم (یا سوم) M.2 را غیرفعال کند. این مسائل در مدل‌های مادربرد بسیار متفاوت است، بنابراین شما قبل از خرید باید کتابچه‌های راهنمای آنلاین را مطالعه کنید یا با بخش پشتیبانی محل خرید صحبت کنید، که در صورت اتصال بیش از حد سخت افزار به مادربرد دچار مشکل نشوید.

با این وجود، اگر قصد دارید درایوها و کارت‌های زیادی را به رایانه خود متصل کنید، باید یکی مادربردهای پیشرفته HEDT را در نظر بگیرید، زیرا آنها خطوط PCIe بیشتری در آن‌ها طراحی شده است. همه پردازنده‌های Threadripper شرکت AMD دارای 64 خط (60 مورد از پردازنده ، 4 مورد از چیپست) هستند، در حالی که پردازنده‌های Core X اینتل دارای 44 و بعضا، باتوجه به مدل پردازنده، دارای 24 خط هستند. بنابراین اگر قصد اتصال چند کارت گرافیک، کارت RAID، حافظه‌های SSD و غیره در سیستم خود هستید، بهتر است به فکر خرید این نوع از مادربردهای سطح بالا باشید.

مطالب مرتبط:

بهترین هدست‌های گیمینگ سال ۲۰۲۱

آشنایی با اصطلاحات مربوط به هدفون‌های گیمینگ و بلندگو ها

پردازش اصوات

امروزه کیفیت پردازش اصوات مادربردها برای کارهای روزمره مناسب است، مگر کار اصلی شما با اصوات باشد یا مادربرد سطح پایینی را خریداری کنید و از آن انتظار صدایی عالی را داشته باشید.

به چه ویژگی های اضافی نیاز دارید؟

با توجه ویژگی‌های زیادی که سازندگان مادربرد گاهی اوقات روی مادربردها می‌زنند، به ویژه مدل‌های سطح بالا و گران قیمت، بحث در مورد همه آن‌ها غیرممکن است. اما در اینجا به چند مورد از این ویژگی‌ها اشاره می‌کنیم:

سوئیچ‌های روشن/خاموش روی مادربرد: این‌ دکمه‌ها می‌توانند در مراحل اولیه ساخت کامپیوتر مفید باشند، یا اگر سیستم شما در یک محفظه باز برای Benchmark قطعات قرار دارد. اما برای کاربران معمولی، دکمه‌های روشن خاموش روی مادربرد ضروری نیستند.

کارت Wi-Fi: در صورتی که نمی‌توانید سیستم خود را با کابل به اینترنت متصل کنید، قطعا به این گزینه نیاز خواهید داشت. اگر قصد دارید رایانه خود را در تا سال‌های آینده نگه دارید، بهتر است یک مادربرد با Wi-Fi 6 را خریداری کنید.

دو پورت اترنت: یک پورت اترنت پهنای باند زیادی برای ترافیک اینترنت دارد ، بنابراین قصد دارید از سیستم خود به‌عنوان یک سرور استفاده کنید، این گزینه برای شما مفید خواهد بود. برای کسانی که نیاز به شبکه سیمی سنگینی هستند، بهتر است به‌دنبال مادربردی با اترنت 2.5 یا 10 گیگابایتی باشید.

به زیبایی کامپیوتر خود چقدر اهمیت می‌دهید؟

اگر کامپیوتر شما در فضایی قرار خواهد گرفت، هیچ دلیلی برای انتخاب چراغ‌های RGB یا روکش‌های ورودی/خروجی پر زرق و برق و گرمابرهای چشمک زن وجود ندارد. با این حال، اگر کیس شما شیشه‌ای است، اگر دوست دارید می‌توانید مادربردی خریداری کنید که از نگاه کردن به آن لذت ببرید. فقط به خاطر داشته باشید، به‌ویژه اگر شما در ساخت کامپیوتر مبتدی هستید، یک مادربرد تیره می‌تواند ساخت یا به روزرسانی سیستم شما را دشوار کند، زیرا برچسب های روی آن سخت‌تر دیده می‌شوند. همچنین، اگر در حال ساختن سیستمی هستید که می‌خواهید تا حد امکان تمیز به نظر برسد (یعنی سیم‌های قابل مشاهده اطراف مادربرد مرتب باشند) ، باید به‌دنبال مادربردی باشید که جای USB و فن آن در لبه‌ها و SATA و USB 3 در اطراف باشد، به‌جای اینکه به صورت عمودی چسبیده باشند.