بگذارید در ابتدای مقاله به سال ۲۰۰۵ بازگردیم. در آن زمان، شرکت AMD با معرفی پردازنده‌های سری Athlon، گوی رقابت را از رقیب دیرینه‌اش ربوده و موفق به کسب رتبه اول در تولید میکروپردازنده‌ها شده بود. شرکت Intel از آن‌جایی که قصد نداشت تا برای همیشه به دنبال کسب قسمتی از بازار AMD باشد، اقدام به تاسیس چندین بخش تحقیق و توسعه جدید کرد. در نهایت و پس از گذشت چند سال، شرکت Intel توانست تا قراردادی انحصاری را با شرکت Apple برای تامین پردازنده‌های مک‌بوک‌های تولیدی این شرکت امضا کند. نتیجه کار، برتری یک شبه Intel بر AMD بود که توانست این شرکت را به میزان بسیار زیادی از رقیبش جلو بیندازد.
با معرفی پردازنده‌های سری Core i، فاصله بین دو شرکت افزایش شدیدی پیدا کرد؛ چرا که پردازنده‌های جدید اینتل، نه تنها از نظر مصرف انرژی و قدرت، پردازنده‌های قدیمی AMD را به چالش می‌کشیدند، بلکه در باب مقایسه، تکنولوژی‌های به کار رفته در پردازنده‌های Athlon در برابر سری Core i، حرف خاصی برای گفتن نداشتند.
در حقیقت هزینه‌های هنگفت اینتل در بخش تحقیق و توسعه باعث شد که AMD یک شبه تاج و تخت فرمانروایی خود را به رقیب تازه نفسش واگذار کند.
شرکت AMD نیز برای مقابله با رقیب جدیدش، سری پردازنده‌های Bulldozer را به بازار معرفی کرد. پردازنده‌هایی که روی کاغذ، رقیب خود را به راحتی شکست می‌دادند؛ اما واقعیت مطابق میل AMD پیش نرفت. پردازنده‌های بولدوزر نه تنها از تولید گرما و مصرف بسیار بالا رنج می‌بردند، بلکه در حالت فشار کاری، پرفورمنسی نصف یا حتی کمتر از نصف پردازنده‌های همرده اینتلی را ارائه می‌دادند.
تقریبا این روند تا سال ۲۰۱۷ ادامه داشت و شرکت اینتل به فرمانروایی در پلتفرم X86 ادامه می داد؛ تنها راه درآمدی شرکت AMD، مشتریان سازمانی و البته دو کنسول پلی‌استیشن 4 و ایکس باکس وان بود. در این زمان، شرکت AMD استراتژی مشابهی با شرکت اینتل را پیاده‌سازی کرد. تقریبا نیمی از درآمد شرکت AMD از بازه ۲۰۱۳ الی ۲۰۱۷ برای مسائل مرتبط با تحقیق و توسعه صرف شد که در نهایت این هزینه‌ها، منجر به ساخت سری پردازنده‌های Ryzen شد.
شرکت AMD در زمان عرضه Ryzen، همان حرف‌های قدیمی در باب برتری بر اینتل را تکرار می‌کرد و همین موضوع باعث شده بود که همه انتظار تکرار افتضاحی مثل معماری بولدوزر را داشته باشند؛ پس از عرضه اولین سری از پردازنده‌های Ryzen، کاربران سایت‌های مختلف از پرفورمنس این پردازنده رضایت کامل داشتند و همین موضوع باعث شد که اینتل احساس خطر کند.
در پاسخ به سری جدید پردازنده‌های AMD، اینتل از سری جدید Core i9 پرده برداشت. پردازنده‌های قدرتمندی که بالاخره از حالت ۴ هسته‌ای خارج شده و پرفورمنسی قابل تامل را ارائه می‌دادند.
حال که مرور سریعی بر تاریخچه این پردازنده‌ها داشتیم، به سراغ بررسی رفتار این دو شرکت در طی سال‌های اخیر خواهیم رفت.
در حال حاضر با توجه به کمبود پردازنده‌های نسل دهم پردازنده‌های اینتل در بازار و البته قیمت بالای آن‌ها، می‌توان نسل نهم را به عنوان بازیگر اصلی این شرکت در نظر گرفت. پردازنده‌های قدرتمند Core i9-9900K و Core i7-9700K، در حال حاضر دو پرچمدار اصلی اینتل به شمار می‌روند. پردازنده‌های نسل نهم اینتل هم‌اکنون با مادربرد های سری ۳۰۰ قابل استفاده هستند و سوکت مورد استفاده آن‌ها، LGA1151 نام دارد.
دقت داشته باشید که پردازنده‌های سری ۶ و ۷ این شرکت با مادربردهای سری ۲۰۰ و ۱۰۰ قابل استفاده هستند. از آن‌جایی که سوکت اینتل در طی این سالیان تغییری نداشته است، دانستن سری مادربرد اهمیت زیادی پیدا می‌کند. برای مثال مادربرد Z370 تولید شده توسط هر شرکتی، برای نسل ۸ و ۹ اینتل طراحی شده است.
همچنین کلمه K در انتهای مدل پردازنده، نشانگر باز بودن ضریب اورکلاک پردازنده است. با استفاده از یک خنک کننده مناسب، کاربر می‌تواند پردازنده‌های مذکور را تا مقادیر زیادی اورکلاک کرده و پرفرمنس بهتری را از دستگاه دریافت کند.
تمامی پردازنده‌های رده بالای اینتل در نسل نهم، از ۶ یا ۸ هسته تشکیل شده‌اند و ۱۶ رشته پردازشی نیز در زمان کاربری سنگین به کمک پردازنده خواهد آمد. همچنین پردازنده‌های این نسل به همراه پردازنده گرافیکی مجتمع Intel HD 630 به بازار عرضه می‌شوند.
در حال حاضر مادربردهای دو نسل آخر اینتل با مدل‌های Z370,H370 ,B360,B365,Q370,H310 و Z390 شناخته می‌شوند.
مادربردهای سری Z370 و Z390 از اورکلاک پشتیبانی می‌کنند! برای اورکلاک پردازنده‌های سری K، نیازمند مادربرد هایی از این سری خواهید بود.
در صورتی که علاقه‌ای به اورکلاک پردازنده ندارید، سری H370، B360 و B365 مناسب شما است.
در صورتی که به میزان رم زیاد و درگاه اضافه PCI نیازی ندارید، مادربرد های ارزان قیمت H310 و Q370 مناسب کاربری مد نظر شما خواهند بود.
پردازنده‌های سری ۸ و۹ اینتل از ۱۲۸ گیگابایت رم DDR4 پشتیبانی می‌کنند. البته در پردازنده‌های Core i3، این مقدار به ۶۴ گیگابایت محدود شده است.
در دستگاه‌های قابل حمل اوضاع اندکی متفاوت است. در حال حاضر پردازنده‌های نسل دهم اینتل در دل لپ‌تاپ‌های تولیدی شرکت‌های مختلف جا خوش کرده‌اند و در این زمینه، اکثریت بازار در دستان اینتل قرار گرفته است. پردازنده‌های نسل مذکور که با نام Ice Lake شناخته می‌شود، با کد 10XXX شروع شده و با استفاده از لیتوگرافی ۷ نانومتری TSMC ساخته شده‌اند.
پس از گذشت شکست ۱۰ ساله شرکت AMD در برابر اینتل، روند بازار در سال ۲۰۱۷ اندکی به نفع AMD تغییر کرد. این شرکت با معرفی پردازنده‌های سری رایزن، بالاخره توانست تا رقیب درخوری برای اینتل معرفی کند. در این نسل، نسبت قدرت پردازشی با توجه به تعداد هسته‌های پردازنده، با رشدی ۵۰ درصدی مواجه شد و توانست تا فاصله بین دو شرکت را تا حد زیادی کاهش دهد.
در حقیقت زمانی که اینتل در حال تبلیغ پردازنده‌های ۴ هسته/۸ رشته‌ای خود بود، شرکت AMD با معرفی پردازنده‌های رایزن، این اعداد را به ۸ هسته/۱۶ رشته ارتقا داد. همین موضوع باعث شد که پردازنده‌های نسل ۹ و ۱۰ اینتل، مدل‌های ۸ و حتی ۱۶ هسته‌ای را نیز شامل شوند.
پردازنده‌های سری 3000 رایزن، توانستند تا با قیمت مناسب‌تر از رقیب خود، پرفورمنسی برابر را ارائه دهند. در سال ۲۰۱۷، پلتفرم‌هایی مانند توییچ به ترند یک دنیای بازی‌های رایانه‌ای تبدیل شده بودند. این پلتفرم برای استریم همزمان یک بازی نیاز به پردازش‌های Multitasking بسیار سنگینی داشت. از آن‌جایی که پردازنده‌های سری رایزن ۳۰۰۰ ، از تعداد هسته‌های بالاتری نسبت به پردازنده‌های اینتلی بهره می‌بردند، این سری از پردازنده‌ها تبدیل به انتخاب اول استریمرها شدند.
همچنین استفاده از لیتوگرافی ۷ نانومتری در این پردازنده‌ها باعث شد که مصرف انرژی تا ۳۰ درصد و تولید گرما تا ۵۰ درصد نسبت به لیتوگرافی ۱۴ نانومتری کاهش پیدا کند. از آن‌جایی که اینتل خود را انتخاب اول کاربران می‌دانست، لیتوگرافی تمامی پردازنده‌های این شرکت از نوع ۱۴ نانومتری بود و این شرکت سال‌ها از همین معماری برای پردازنده‌های خود بهره می‌برد! همین موضوع باعث شد که زنگ خطر برای اینتل به صدا درآمده و این شرکت به تکاپو برای کاهش اندازه ترانزیستور هایش بیفتد!
با توجه به استفاده از لیتوگرافی جدیدتر، شرکت AMD توانست تا فرکانس کاری پردازنده‌های خود را به میزان بسیار زیادی افزایش دهد. برای مثال پردازنده Ryzen 7 مدل ۲۰۱۷، می‌توانست به فرکانس کاری ۴.۷ گیگاهرتزی دست پیدا کند؛ چیزی که برای پردازنده اینتلی همرده، یک رویا به شمار می‌رفت.
سوکت مورد استفاده پردازنده‌های رایزن، AM4 نام دارد. این سوکت که از پین‌های مدل 1331 استفاده می‌کند، از هر سه نسل از پردازنده‌های رایزن پشتیبانی کرده و احتمالا از نسل بعدی نیز پشتیبانی می‌کند. البته در این زمینه یک استثنا وجود دارد.در حال حاضر مادربردهایی که با نام X570 شناخته می‌شوند، از پردازنده‌های نسل اول رایزن پشتیبانی نمی‌کنند.
در حال حاضر هفت مدل فعال در قالب مادربردهای مختلف برای پردازنده‌های AMD تولید می‌شود. X570, X470, B450, X370, B350, A320, X300 و A300!
در صورتی که می‌خواهید سیستم جدیدی را تهیه کنید، بهتر است مادربردی با اسم X570 را تهیه کنید؛ چرا که این مدل از مادربردها از PCIe نسل چهارم پشتیبانی کرده و اختصاصی برای پردازنده‌های نسل سوم رایزن طراحی شده‌اند.
تمامی پردازنده‌های رایزن از رم‌های DDR4 پشتیبانی می‌کنند؛ البته میزان باس این رم‌ها در هر نسل متفاوت است و این موضوع مستقیما به پردازنده و مادربرد بستگی خواهد داشت.
همچنین پردازنده‌های قدرتمندتر سری رایزن که با نام Ryzen Threadripper شناخته می‌شوند، از مدل‌های ۱۲،۱۶ و ۲۴ هسته‌ای تشکیل شده‌اند. این سری از پردازنده‌ها، رقیب مستقیم پردازنده‌های Core i9 شرکت اینتل محسوب می‌شوند.
در ابتدای این بحث باید به این موضوع اشاره کنیم که در حال حاضر، پردازنده‌های دسکتاپ آن‌قدر قدرتمند هستند که هیچ نرم‌افزار یا بازی خاصی نتواند آن‌ها را به چالش بکشد. در حقیقت در کاربری روزمره، کاربر تفاوت خاصی بین قدرت یک پردازنده اینتلی یا AMD احساس نخواهد کرد.
در حال حاضر در کارهای پردازشی سنگین مانند رندرگیری، استریم و …، پردازنده‌های AMD پرفورمنس بهتری نسبت به رقبای اینتلی خود نشان می‌دهند. در حقیقت در پردازش‌های چندهسته‌ای، به دلیل وجود تعداد هسته بالاتر در پردازنده‌های AMD ، اینتل گوی رقابت را واگذار می‌کند.
در زمینه گیمینگ، به دلیل این که اکثر بازی‌های روز دنیا از یک یا دو هسته پردازنده استفاده می‌کنند، پردازنده‌های اینتلی بازده بالاتری نسبت به رقیب خود دارند. در حقیقت در تمامی پردازنده‌های همرده، مدل‌های اینتلی می‌توانند قدرتی ۵ الی ۱۰ درصد بیشتر نسبت به مدل معادل AMD خود ارائه دهند. البته این فاصله در نسل سوم پردازنده‌های رایزن کاهش قابل توجهی را تجربه کرده است.
تا مدت‌ها تصور می‌شد که پردازنده‌های رایانه‌های شخصی از دست حملات هکری در امان خواهند بود و در حقیقت تمامی حملات هکری، صرفا نرم‌افزار دستگاه را هدف قرار می‌دهند. اما این اوضاع با کشف آسیب پذیری Meltdown در سال ۲۰۱۸ تغییر کرد. محققان امنیتی به سرعت باگ‌های بسیاری را در سیستم پردازنده‌ها پیدا کردند که مستقیما اطلاعات شخصی کاربر را تحت تاثیر خودش قرار می‌داد.
در حقیقت پس از کشف باگ عظیم Meltdown، سه حفره جدید در بخش پردازنده‌های دسکتاپ کشف شد که البته به بزرگی Meltdown نبودند، اما مستقیما اطلاعات کاربران بسیار زیادی را در معرض خطر قرار می‌دادند.
در حال حاضر چهار حفره اصلی در بحث پردازنده‌ها، RIDL، ZombieLoad، Fallout و MD5 Attacks نام دارند.
در این زمینه، شرکت AMD پردازنده‌های بهتری را ارائه می‌دهد؛ در حقیقت به جز حفره Fallout، سه حفره دیگر مخصوص پردازنده‌های اینتلی بوده و پردازنده‌های AMD ، هیچ مشکلی از بابت این باگ‌ها ندارند.
البته بسیاری از ایرادات با بروزرسانی‌های فراوان تا حد زیادی رفع شده‌اند و احتمالا یک کاربر معمولی نگرانی خاصی از این موضوع نخواهد داشت؛ اما به هر حال در زمینه امنیت، شرکت AMD عملکرد بسیار بهتری را از خود نشان داده است.
به طور کلی، در بررسی تمام پردازنده‌های همرده اینتل و AMD ، برنده رقابت شرکت AMD است. در حقیقت پردازنده‌های اینتل برای ارائه قدرت یکسان، پول بیشتری را از کاربر طلب می‌کنند.
همچنین پردازنده گرافیکی مجتمع پردازنده‌های AMD، نسبت به HD 630 شرکت اینتل، قدرتی دو برابری را ارائه می‌دهند.
البته در پردازنده‌های بالارده، شرکت اینتل به دلیل پایداری بیشتر مدار تغذیه پردازنده، عملکرد بهتری را از خود نشان می‌دهد. در صورتی که علاقه به اورکلاک پردازنده داشته باشید، بدون شک انتخاب پردازنده اینتل گزینه معقولانه‌تری خواهد بود.
در حال حاضر بهترین ملاک برای انتخاب پردازنده، قیمت آن است. پیش از انتخاب پردازنده، معیارهای خود را تعیین کرده و سپس به دنبال پردازنده مورد نیاز خود بگردید.
