یکی از بزرگترین معاملههای تاریخ صنعت بازیسازی، بالاخره رسمی و به صورت قانونی، ثبت شد: مایکروسافت اکنون صاحب استودیو Bethesda است.
البته مایکروسافت فقط صاحب جدید این استودیو نیست. آنها در واقع کمپانی مادر که ZeniMax Media نام دارد را خریداری کردهاند. در این کمپانی علاوه بر Bethesda، استودیوهای id Software، Arkane، MachineGames و Tango Gameworks نیز حضور دارند. ساختار شرکتی پیچیده این کمپانی، باعث نادیده گرفته شدن یک واقعیت میشود: ZeniMax و بتسدا قابلمعاوضه با یکدیگر نیستند، اما رابطه آنها بسیار نزدیکتر و متصل به هم از رابطه ZeniMax با دیگر استودیوها است. این خرید استودیو Bethesda (نه دیگر استودیوها) است که به معنای پایان یک دوره حماسی خواهد بود.
دلیل اهمیت استودیو Bethesda در این ساختار چیست؟ این استودیو فقط یکی از دیگر بازیسازهای تحت حمایت و زیرگروه ZeniMax نیست. این گروه بزرگ در واقع با هدف حمایت از استودیو Bethesda توسط «رابرت آلتمن» (Robert Altman) و «کریستوفر ویور» (Christopher Weaver)، موسس استودیو Bethesda در سال 1999 ساخته شد و هدف اصلی آن هم، حمایت و پشتیبانی از محصولات استودیو بود. سالها بعد و در واقع از شروع دهه 2010 بود که گروه ZeniMax شروع کرد به خریدن دیگر استودیوها. استودیوهایی که محصولات آنها را استودیو Bethesda و تحت نام Bethesda Softworks منتشر میکند. اگر نسخههای اخیر بازی Doom، بازی Dishonered، بازی The Evil Within و دیگر محصولات این استودیوها را مشاهده کنید، این نام را به عنوان ناشر آنها میبینید، نه نام گروه ZeniMax Media.
ویور در سال 2002، کار در گروه ZeniMax را متوقف کرد و تا به امروز، بخش زیادی از سهام خود را نیز فروخته است. با این حال، برای درک هر چه بهتر میزان اهمیت و اثرگذاری خرید بزرگی که مایکروسافت انجام داده، بهتر است که فعالیتهای استودیو Bethesda از شروع تاسیس خود در سال 1986 تا به امروز را بررسی کنیم. این استودیو به عنوان ناشر و توسعهدهنده، عناوین جذابی مثل بازی Elder Scrolls 3: Morrowind و همچنین، پروژههای کمتر شناختهشدهای مثل بازی Brink را در کارنامه خود دارد. استودیو Bethesda از زمان تاسیس خود تا فروخته شدنش به مایکروسافت، نزدیک به 100 بازی را منتشر کرده است.
اکنون که دوران تازهای برای این استودیو 35 ساله در حال شروع است، وقت آن رسیده که نگاهی به بازیهای مهم و تاثیرگذاربتسدا داشته باشیم. بازیهایی که باعث شکل دادن شخصیت استودیو شدهاند.
1. بازی Gridiron! - 1986
اولین بازی عرضهشده استودیو Bethesda نه یک عنوان نقشآفرینی، بلکه یک بازی فوتبال آمریکایی برای آمیگا (Amiga) بود که مستقیما، الهامبخش وجود مجموعه Madden شد. استودیو از نقطههای بسیار سادهای به عنوان بازیکنها استفاده کرده بود تا بتواند فیزیک و نحوه برخورد آنها را به یکدیگر، به شکلی واقعگرایانه نشان دهد. انجام چنین کاری در سال 1986، شبیه به معجزه به نظر میرسید! موفقیت بازی باعث شد که EA بخواهد با کمک استودیو Bethesda، اولین بازی John Madden Football را عرضه کند. البته که رابطه و همکاری آنها پر از مشکلات بود و در نهایت، به یک شکایت و پرونده حقوقی منجر شد.
2. بازی The Terminator - 1991
استودیو Bethesda چندین بازی ترمیناتور (از جمله یک عنوان اولشخص محبوب در سال 1995) ساخت، اما اولین عنوان آنها در این جهان بود که بسیار حائز اهمیت محسوب میشود. جهان بازی، نقشهای از شهر لسآنجلس بود و هم میتوانستید نقش «کایل ریس» (Kyle Reese) را انتخاب کنید که از «سارا کانر» (Sarah Conor) در برابر «آرنی» (Arnie) محافظت میکند و هم میتوانستید آرنی را انتخاب کنید و در لسآنجلس، به دنبال آنها بگردید. از این بازی، به عنوان یکی از پیشگامان بازیهای جهانباز یاد میشود.
3. بازی The Elder Scrolls: Arena - 1994
اولین بازی از سری The Elder Scrolls درباره گلادیاتورها و جنگیدن در Arena بود. پشتیبانی عمیق و گسترده از بازی باعث اضافه شدن ماموریتهای جانبی، جهانی پر از NPCهای ایجادشده تصادفی و در نهایت، تبدیل شدن بازی از یک عنوان اکشن و مبارزهای به یک تجربه نقشآفرینی شد.
4. بازی The Elder Scrolls 2: Daggerfall - 1996
یک بازی پر از باگ که باعث شهرت برنامهنویسی و کدنویسیهای عجیب و غریب استودیو Bethesda شد. البته علاوه بر باگهای مختلف، بازی مزایایی هم مثل NPCهای متنوع و ماموریتهای جذاب داشت. ویژگیهایی که باعث منحصر به فرد شدن بازیهای نقشآفرینی آتی استودیو نیز شد.
5. بازی Magic & Mayhem - 1998
هم بازی Magic & Meyham و هم بازی X-COM: Apocalypse از آثار ذهن خلاق «جولین گالوپ» (Julian Gollop) است. استودیو Bethesda نسخه آمریکایی این بازی را دقیقا زمانی عرضه کرد که گالوپ، تازه بازی X-COM: Apocalypse را منتشر کرده بود. اگرچه بازی Magic & Mayhem همچنان یک عنوان عجیب و غریب است، اما فرنچایز XCOM توانسته با مدیریت استودیو Firaxis، به محبوبیت قابلتوجهی در سالهای اخیر دست پیدا کند.
6. بازی The Elder Scrolls 3: Morrowind - 2002
به عقیده بسیاری، جاهطلبانهترین نسخه سری The Elder Scrolls که از لحاظ مقیاس کمی کوچکتر شده بود (کل بازی در یک جزیره جریان داشت.) اما از لحاظ تعاملپذیری و ارائه یک تجربه نقشآفرینی جهانباز، پروژه بسیار عظیمی محسوب میشد.
7. بازی Pirates of the Caribbean - 2003
استودیوی روسی Akella در ابتدا میخواست این بازی را به عنوان دنبالهای برای بازی Sea Dogs بسازد، اما سپس با همکاری دیزنی، آن را به عنوان بازی بر اساس مجموعه فیلم عرضه کرد. خود بازی چندان موفقیتآمیز نبود، اما یک ماد جدید و جذاب برای آن در سال 2019 عرضه شد که کیفیت فنی بازی را به شکل قابلتوجهی ارتقا داد.
8. بازی The Elder Scrolls 4: Oblivion - 2006
یک تجربه سندباکس عظیم که آزادی انتخاب و تصمیمهای بازیکن در آن تقریبا نامحدود است. میتوانید به راحتی، ساعتها صرف این ماجراجویی جذاب کنید. ماموریتهای مربوط به Shivering Isles یکی از بهیادماندنیترین و منحصربهفردترین خطوط داستانی سری Elder Scrolls را دارد.
9. بازی Call of Cthulhu: Dark Corners of the Earth - 2006
استودیو Bethesda این بازی ترسناک را در کنار یوبیسافت منتشر کرد و اگرچه دوران توسعه بازی کمی طولانی بود و دیدن لوگوی این دو شرکت در کنار هم کمی عجیب به نظر میرسید، اما بازی توانست موفقیت تجاری مثالزدنی را به نام خود ثبت کند.
10. بازیهای Star Trek - 2007/2006
در طول این دو سال، بتسدا بازیهای متوسط و حتی بدی از فرنچایز Star Trek را منتشر کرد: بازی Star Trek: Legacy، بازی Star Trek: Tactical Assault، بازی Star Trek: Encounters و بازی Star Trek: Conquest. سازنده برخی از این بازیها یعنی 4J Studios در سالهای پس از انتشار این عناوین، بازی Minecraft را برای تقریبا تمام کنسولها پورت کرد و امروز، در شرایط بسیاری بهتری نسبت به آن دوره قرار دارد.
11. بازی Fallout 3 - 2008
استودیو Bethesda فرنچایز Fallout را خریداری کرد و آن را از یک بازی نقشآفرینی دوبعدی به یک تجربه سهبعدی تیراندازی تغییر داد. البته آنها با استفاده از سیستم مبارزاتی VATS، ذات نوبتی بازی را همچنان نگه داشتند و اگرچه این تصمیم بسیار هوشمندانه و نوآورانه تلقی میشد، اما این مقیاس عظیم جهان بازی و گیمپلی آن بود که باعث محبوبیت بازی Fallout 3 در سال 2008 و تبدیل شدن به یکی از آثار کلاسیک و مهم استودیو شد. به عقیده بسیاری از بازیکنها، بازی Fallout 3 نوید شروع یک دوره جدید و مهم برای بازیهای ویدیویی بود.
12. بازی Wet - 2009
مهمترین نکتهای که همه درباره این عنوان تیراندازی سومشخص منتشرشده توسط بتسدا به یاد دارند، نحوه بازاریابی و تبلیغات آن بود. استودیویی که بازی Wet را ساخت، بعدا به Behaviour Interactive تغییر نام داد و از توسعهدهندگان فعلی بازی Dead by Deadlight محسوب میشود.
13. بازی Quake Live - 2010
این بازی، نسخهای رایگان از بازی Quake 3 برای مرورگرهای اینترنتی بود که اکنون با قیمت 10 دلار، فروش آن در استیم ادامه دارد. بازیهای arena shooter در آن دوران، در حال افول بودند اما بازی Quake Live توانست عمر مفید قابلتوجهی را تجربه کند. عرضه رایگان بازی نیز یکی دیگر از تصمیمات پیشگام استودیو Bethesda در آن زمان محسوب میشد.
14. بازی Fallout: New Vegas - 2010
در یک تصمیم غافلگیرکننده، بتسدااعلام کرد که کار روی دنباله بازی Fallout 3 را به استودیو Obsidian سپرده است. پس از عرضه بازی و عملکرد فنی و تجاری فوقالعاده آن، معلوم شد که این تصمیم درست بوده است. برای بسیاری از بازیکنهای مجموعه، بازی Fallout: New Vegas چیزی فراتر از عناوین نقشآفرینی پسارستاخیری خود استودیو Bethesda بود. نکته جالب این است که مایکروسافت در حال حاضر، صاحب استودیو Obsidian نیز محسوب میشود. کسی چه میداند، شاید روزی هم شاهد معرفی بازی New Vegas 2 باشیم!
15. بازی Hunted: The Demon's Forge - 2011
یکی از بازیهای نسبتا فراموششده استودیو inXile که بتسدا ناشر آن بود. بازی Hunted هیچ جایزهای نبرد، اما تجربه جالبی در زمینه بازیهای اکشن جادومحور محسوب میشد. البته با توجه به این که چند ماه بعد از عرضه آن، بازی Skyrim هم عرضه شد، میتوان دلیل فراموش شدن آن را درک کرد.
16. بازی Brink - 2011
استودیو Splash Damage که متخصص بازیهای اولشخص است، این بازی را به عنوان رقیبی برای بازی Team Fortress 2 ساخت. اگرچه بازی Brink پر از ایدههای جسورانه و جذاب مثل سیستم حرکتی پارکورمانند بود، اما هیچوقت نتوانست به محبوبیت و موفقیت رقیب خود برسد. با این حال، استودیو Splash Damage از بسیاری از ایدههای این بازی در دنباله آن، یعنی بازی Dirty Bomb استفاده کرد.
17. بازی The Elder Scrolls 5: Skyrim - 2011
به عنوان یکی از تاثیرگذارترین و مهمترین بازیهای دهه 2010، بازی Skyrim هنوز هم تجربهای فراموشنشدنی در ذهن بسیاری از علاقهمندان سبک نقشآفرینی است. خوب یا بد، هنوز هم بسیاری از متخصصین و بازیکنان دنیای بازی، محبوبیت و معروفیت استودیو Bethesda را مدیون بازی Skyrim میدانند.
18. بازی Rage - 2011
بازی Rage آخرین پروژه استودیو id Software در دوران «جان کارمک» (John Carmack) بود و همچنین، اولین محصول نشاندهنده موتور فنی جدید استودیو یعنی id Tech 5 محسوب میشد. این موتور شاید از زمان خودش کمی جلو بود، چون عرضه آن با مشکلات متعددی روبهرو شد، اما استودیو id Software هنوز هم از فناوری آن برای پروژههای مختلف استفاده میکند. خود بازی نیز اگرچه با انتقادات بسیاری از سوی رسانهها مواجه شد، اما عنوان اکشن نسبتا جذاب و مفرحی بود.
19. بازی Dishonered - 2012
مجموعه بازی Thief ساخته استودیو Looking Glass را میتوان منبع الهامی برای بازی Dishonered دانست. این عنوان جذاب، با قدرتهای جادویی و مکانیسمهای سندباکس خود، یکی از شاهکارهای سبک مخفی کاری مدرن محسوب میشود و باعث پیشرفت استودیو Arkane به استانداردهای جدید شد.
20. بازی Wolfenstein: The New Order - 2014
در طول دهه گذشته، وجود بازیهای سرویسمحور چندنفره باعث به وجود آمدن ترس درباره مرگ عناوین تکنفره و داستانی شد. استودیوهای گروه ZeniMax (و درباره این مورد خاص، استودیو Machine Games) با همکاری Bethesda Softworks، با عرضه بازی Wolfenstein: The New Order نشان دادند که این ترس بیمورد است.
21. بازی The Evil Within - 2014
در ابتدای شروع به کار نسل پیش کنسولها، استودیو Bethesda یک بازی ترسناک بقا منتشر کرد که کار ساخت آن را کارگردان سری Resident Evil یعنی «شینجی میکامی» (Shinji Mikami) و استودیوی او یعنی Tango Gameworks بر عهده داشت. این استودیو هم یکی دیگر از مجموعههای تحتمدیریت گروه ZeniMax است. خود بازی اولین تلاش استودیو بود و مشکلات بسیاری داشت، اما به قدری جذاب بود که دنباله آن هم ساخته شود. دنبالهای که توانست از بسیاری جهات، عملکرد بهتری از نسخه اول داشته باشد.
22. بازی The Elder Scrolls Online - 2014
بخش ZeniMax Online Studios نسخه اسپینآف و MMO جهان سری Elder Scrolls را تولید کرد، اما همانند دیگر بازیهای گروه ZeniMax، ناشر آن Bethesda Softworks بود. بعد از عرضه آپدیت Tamriel Unlimited، بازی به موفقیت قابلتوجهی دست پیدا کرد و تا امروز هم یکی از عظیمترین و محبوبترین بازیهای MMO محسوب میشود.
23. بازی Fallout Shelter - 2015
این بازی که در ابتدا برای گوشیهای هوشمند عرضه شد و سپس به کنسولها و ویندوز راه پیدا کرد، عنوانی رایگان از جهان Fallout محسوب میشود. بازیکن میتواند در آن «پناهگاه» (vault) مخصوص خود را داشته باشد و مدیریت کند. در سال 2019، تعداد دانلود کلی آن از رقم 150 میلیون بار دانلود عبور کرد.
24. بازی Fallout 4 - 2015
اگرچه برخی از مکانیسمهای گیمپلی و عناصر نقشآفرینی بازی متفاوت با دیگر عناوین فرنچایز Fallout به نظر میرسید، اما بازی Fallout 4 همچنان یک ماجراجویی عظیم و همچنین، پرفروشترین عنوان مجموعه است.
25. بازی Doom - 2016
در سال 2015، اگر فکر میکردید که استودیو id Software در حال گذار از ساخت بازی به طراحی و توسعه موتورهای فنی و دیگر تجهیزات تکنولوژی است، حق داشتید. بازی Rage بد نبود، اما عالی هم نبود. سپس بازی Doom در سال 2016 عرضه شد و اوضاع دوباره به نفع استودیو id Software برگشت. از این بازی به عنوان شروع دوران موفقیتآمیز استودیو id Software در زیر سایه بتسدا یاد میکنند.
26. بازی Dishonered 2 - 2016
چهار سال پس از عرضه موفقیتآمیز بازی Dishonered، استودیو Arkane دنبالهای برای عنوان تحسینبرانگیز مخفیکاری خود معرفی کرد. بخشها و عناصر بسیاری از بازی پیشرفت کرده بودند و در کل، بازی عملکرد موفقیتآمیزی از خود به نمایش گذاشت.
27. بازی The Elder Scrolls: Legends - 2017
اگرچه این بازی به عنوان یک تجربه کارتی خوب توانست عملکرد نسبتا موفقی داشته باشد، اما نتوانست به محبوبیت و شهرت بازی Hearthstone برسد. (البته چه بازی دیگری توانست به موفقیت بازی Hearthstone برسد؟!) با این حال، چیزی که بازی The Elder Scrolls: Legends نشان داد، این بود که استودیو Bethesda راضی به تکرار فرمولهای همیشگی نیست و دوست دارد که تجربههای دیگری را هم آزمایش کند. کاری که بازی Fallout Shelter و بازی Fallout 76 نیز انجام دادند.
28. بازی Prey - 2017
همزمان با شروع کار روی دنباله بازی Dishonered توسط بخش Lyon، دیگر قسمت استودیو Arkane یعنی Arkane Austin توسعه ریبوت جاهطلبانه بازی Prey (2006) را شروع کرد. بازی Prey (2017) نیز پروژه نسبتا موفقیتآمیزی بود.
29. بازی The Evil Within 2 - 2017
استودیو Tango Gameworks با عرضه دنباله بازی The Evil Within، نشان داد که همچنان به بازیهای ترسناک بقای کلاسیک علاقهمند است و این بار توانست که بازی کاملتر و بهتری ارائه دهد.
30. بازی Wolfenstein 2: The New Colossus - 2017
دنباله ریبوت محبوب Machine Games، درسی بود برای تمام سازندگان بازیهای تیراندازی اولشخص. بازی در تقریبا تمام عناصر و مکانیسمهای خود، پیشرفت کرده بود. کاشف به عمل آمد که کشتن نازیها هیچوقت خستهکننده و قدیمی نمیشود! علاقهمندان بسیاری امیدوارند که این بازی، بخشی از یک سهگانه باشد و دیر یا زود، شاهد معرفی سومین نسخه این مجموعه هم باشیم.
31. بازی Fallout 76 - 2018
جهان Fallout برای اولین بار، چندنفره و فقط آنلاین شد. بعد از عرضه افتضاح، مشکلات اولیه و بحرانها و حواشی رسانهای مربوط به بازی، استودیو Bethesda بخش PvP را کماهمیت کرد و با اضافه کردن NPCهای مختلف و ماموریتهای متنوعتر، سعی کرد که بازی را نجات دهد. از دید بسیاری، بازی Fallout 76 یک پروژه اشتباه بود، اما در هر صورت، بازی امروز در وضعیت و شرایط بسیار بهتری قرار داد. شاید هم بازیهای آنلاین آتی استودیو Bethesda بتوانند از شکست این پروژه، درس بگیرند.
32. بازی Rage 2 - 2019
بازی Rage 2 به عنوان محصول همکاری استودیو id Software و استودیو Avalanche (سازنده مجموعه بازی Just Cause)، سعی داشت که رقیب نزدیک خود یعنی بازی Doom را کنار بزند. البته که این بازی همانند نسخه اول، تجربه عجیب و غریب و تکمیلنشدهای به نظر میرسید.
33. بازی Doom Eternal - 2020
بازی Doom 3، بازی Quake Champions و حتی مجموعه بازی Rage، پروژههایی بودند که در سبک تیراندازی اولشخص، مهم محسوب میشدند. اما هیچکدام از آنها به درجه «ضروری» نرسیدند! این در حالی است که بازی Doom Eternal توانست به این رتبه مهم برسد: اگر طرفدار بازیهای تیراندازی اولشخص هستید، تجربه این بازی برای شما ضروری است! بازی Doom (2016) فوقالعاده بود، اما بازی Doom Eternal، به طور قطع از آن هم بهتر است.
چه آیندهای در انتظار استودیو Bethesda است؟
اگرچه صحبتهایی درباره انحصاری بودن برخی از عناوین استودیو Bethesda برای ایکس باکس (و البته ویندوز) شده است، اما بعید است که حداقل در آینده نزدیک، شاهد تغییرات ناگهانی در برنامههای استودیو Bethesda یا دیگر استودیوهای گروه ZeniMax باشیم. شرایط جدید قطعا باعث تغییر برنامهها و اهداف بلندمدت گروه خواهد شد، اما در حال حاضر، آنها در حال کار روی همان بازیهایی هستند که ما انتظارشان را داریم.
پروژه بزرگ بعدی خود بتسدا، بازی Starfield، یک عنوان نقشآفرینی علمیتخیلی است که اطلاعات بسیار کمی از آن منتشر شده است. فعلا فقط این موضوع را میدانیم که این بازی، قبل از بازی The Elder Scrolls 6 عرضه خواهد شد. اطلاعاتمان از نسخه بعدی سری The Elder Scrolls، حتی کمتر است و معلوم نیست که چه زمانی میتوانیم منتظر معرفی این بازی باشیم.
از فعالیتهای دیگر استودیوهای گروه میتوان به استودیو Arkane Lyon اشاره کرد که در حال کار روی بازی Deathloop است. استودیو Machine Games نیز کار توسعه یک بازی «ایندیانا جونز» (Indiana Jones) را انجام میدهد و استودیو id Software هم احتمالا به دنبال ادامه دادن موفقیت و پشتیبانی از بازی Doom Eternal است. استودیو Tango Gameworks در ژاپن نیز کار روی پروژه اکشن و ترسناک خود یعنی بازی GhostWire: Tokyo را ادامه میدهد.
یکی دیگر از توسعهدهندگان گروه، Roundhouse Studios است که از اعضای سابق Human Head Studios (سازنده بازی Rune، بازی Prey و بازی Prey 2 که پیش از ریبوت مجموعه توسط Arkane، استودیو Bethesda آن را لغو کرد.) تشکیل شده است. بسته شدن استودیو Humand Head و تاسیس Roundhouse بلافاصله بعد از عرضه بازی Rune 2، باعث به وجود آمدن یک مشاجره حقوقی برای ناشر آن بازی شده است. در هر صورت، به نظر میرسد که این قضیه نیز به طریقی حل خواهد شد. این اولین باری نیست که بتسدا درگیر مسائل و شکایات حقوقی میشود.
سالها بعد، شاید خرید استودیو Bethesda توسط مایکروسافت تفاوت چندانی با سرمایهگذاری برای تاسیس گروه ZeniMax در سال 1999 نداشته باشد. استودیو Bethesda و دیگر استودیوهای این گروه همچنان از کارمندان و افرادی پر شده است که تا چند ماه قبل و پیش از خریده شدن گروه توسط مایکروسافت، در آنجا کار میکردند. «تاد هاوارد» (Todd Howard) همچنان در گروه حضور دارد. فعلا نمیتوان با قاطعیت گفت که تغییرات ناشی از پیوستن به مایکروسافت، خوب یا بد خواهند بود. در حال حاضر، میدانیم که برخی از بازیهای محبوب و مهم گروه به سرویس Xbox Game Pass پیوستهاند و این موضوع، قطعا هیچ ایرادی ندارد. شاید فعالیتها و تصمیمات گروه در چند ماه آینده به ما کمک کند که به تصویر واضحتری از استودیو Bethesda جدید در سالهای آینده دست پیدا کنیم.
استودیو Bethesda در سالهای اخیر، بدون اشتباه نبوده است. احتمالا بزرگترین اشتباه آنها از دید علاقهمندان استودیو و جهانهای جادویی خلقشده توسط آن، بازی Fallout 76 باشد که از همان ابتدای زمان عرضه، از مشکلات فنی و روایی بسیاری رنج میبرد. در هر صورت، فرقی نمیکند که طرفدار کدام کنسول و کدام گروه باشیم، یک نکته مسلم است: حضور قوی استودیو Bethesda قطعا به نفع کل صنعت تمام خواهد شد. مخصوصا الان که زیرگروهی از غول بزرگی به نام مایکروسافت است.